Toksoplazmoza

Toksoplazmoza jest poważną chorobą odzwierzęcą. Wywołuje ją pierwotniak toksoplasma gondii. Występuje nie tylko u zwierząt, ale i u ludzi. Jednak jedynie zwierzęta z rodziny kotowatych stają się ostatecznymi żywicielami pasożytów. Pozostałe zwierzęta i ludzie są żywicielami pośrednimi

Co to jest toksoplazmoza?

toksoplazmoza jest poważną chorobą odzwierzęcą. Wywołuje ją pierwotniak toksoplasma gondii. Występuje nie tylko u zwierząt, ale i u ludzi. Jednak jedynie zwierzęta z rodziny kotowatych stają się ostatecznymi żywicielami pasożytów. Pozostałe zwierzęta i ludzie są żywicielami pośrednimi.

Źródła zakażenia kota

Koty mogą zarazić się toksoplazmozą przez zjedzenie pasożyta w zanieczyszczonym pokarmie lub wodzie, jedząc surowe mięso lub od ciężarnej kotki (zakażenie śródmaciczne). W nabłonku jelit cienkich kota pasożyty rozmnażają się płciowo. Chore koty wydalają oocysty od 3 do 20 dni, jednak ich ilość jest ogromna. Jeden kot potrafi wydalić z kałem nawet do 20 milionów oocyst dziennie. Trzeba też podkreślić, że przeżywalność oocyst w sprzyjających warunkach środowiskowych wynosić może nawet ponad rok.

W organizmie kota zachodzi toksoplazmoza narządowa - pasożyty atakują takie narządy jak wątroba, śledziona, nerki, płuca, mózg czy oko, w których rozmnażają się bezpłciowo.

Zarażona kotka w ciąży przekazuje pasożyty płodom. Kocięta rodzą się z wrodzoną toksoplazmozą, która bardzo poważnie uszkadza centralny układ nerwowy. W odróżnieniu od kotów, psy jako żywiciele pośredni nie wydalają oocyst. To oznacza, że rola psów w zakażeniu ludzi toksoplazmozą nie ma żadnego znaczenia. Aby człowiek zaraził się pasożytem od psa, musiałby go zjeść, w dodatku na surowo.

Objawy i przebieg choroby u kota

Objawy toksoplazmozy u kotów są bardzo rzadko możliwe do rozpoznania. Może ona przybierać dwie formy: jelitową (z wytwarzaniem oocyst) - przebiega bez widocznych objawów choroby, oraz pozajelitową (narządową) – która ma przebieg ostry lub przewlekły, rzadko bez widocznych objawów.

U młodych osobników choroba może objawiać się brakiem apetytu, apatią, biegunką, podwyższoną temperaturą, zapaleniem układu oddechowego lub objawami neurologicznymi. Im kot jest młodszy, tym choroba przebiega gwałtowniej i cechuje ją wysoka śmiertelność. U osobników starszych i mocniejszych choroba ma charakter przewlekły. Objawia się utratą apetytu, anemią, stanami podgorączkowymi, bezpłodnością lub ronieniami, czasami nieżytami przewodu pokarmowego oraz powiększeniem węzłów chłonnych podżuchwowych.

Źródła zakażenia ludzi

Człowiek może zarazić się toksoplazmozą od kota, jednak należy pamiętać, że najczęstszą tego przyczyną jest zjadanie surowego lub półsurowego mięsa (wieprzowina, wołowina, baranina) lub surowych kurzych jaj. Pasożyty mogą znajdować się również w ziemi, która miała kontakt z kocimi odchodami, dlatego należy myć warzywa (sałata, marchewka, itp.), nawet jeśli pochodzą one z własnej działki, oraz wszystkie prace w ogrodzie wykonywać w rękawiczkach ochronnych i po każdej z nich dokładnie myć ręce. Należy także uważać na surowe mleko i nieprzegotowaną wodę, gdyż one także mogą być źródłem infekcji. Około 80% przypadków toksoplazmozy u ludzi wywołane jest kontaktem z zakażonym surowym mięsem, a zarażenie się poprzez kontakt z kocimi odchodami występuje bardzo rzadko.


Posiadając w domu kota, należy pamiętać, o możliwości przejęcia od niego pasożytów. Z tego względu powinniśmy ograniczyć kotu podawanie surowego mięsa i narządów (serca, wątroby). Należy podawać mu mięso wcześniej porządnie ugotowane, bądź zamrożone przynajmniej przez 3 doby. Dobrym rozwiązaniem są również gotowe karmy. Należy także pamiętać o przestrzeganiu podstawowych zasad higieny. Kocie kuwety powinny być porządnie myte wrzątkiem, który zabija oocysty, a żwirek w nich często wymieniany. Musimy pamiętać także o myciu rąk po kontakcie ze świeżym mięsem i po głaskaniu kota.

Źródłem zakażenia dzieci stają się bardzo często piaskownice, w których koty bezdomne załatwiają się. Idąc z dzieckiem do piaskownicy musimy uważać, by nie wkładało ono brudnych rąk do buzi oraz nie jadło brudnymi rękoma ciastek, owoców czy innych rzeczy. Dziecko może zarazić się pasożytem także od matki, która przekazała go podczas okresu ciąży. Wtenczas dziecko rodzi się z toksoplazmoza wrodzoną.

Objawy i przebieg choroby u ludzi

toksoplazmoza u ludzi ma raczej łagodny przebieg. Objawy przypominają raczej zakażenie grypowe, dlatego bardzo rzadko jest rozpoznawana i w normalnych warunkach właściwie nie wymaga leczenia. Komplikacje występują bardzo rzadko. Badanie krwi może jedynie wykazać, czy badany pacjent przeszedł inwazję toksoplazm.

toksoplazmoza nabyta (zakażenie zjedzonym zarażonym pożywieniem lub w wyniku kontaktu z odchodami kota) najczęściej przebiega bezobjawowo. Tylko w przypadku obniżenia odporności może przejść w stan ostry. Wtedy pojawia się podwyższona temperatura, powiększenie węzłów chłonnych szyjnych i podżuchwowych, może dojść do zapalenia siatkówki i naczyniówki oka, a także zapalenia centralnego układu nerwowego.

Uwaga na ciążę!

Kobieta ciężarna - bez względu na to, czy w domu jest kot, czy go nie ma - powinna przeprowadzić badanie krwi na toksoplazmy, najlepiej na początku ciąży.

Wynik słabo dodatni oznacza, że inwazja nastąpiła dawno temu i kobieta jest bezpieczna. W tym wypadku nie powinna się obawiać ponownego zarażenia.

Wynik wysoko dodatni oznacza pierwsze zakażenie. Należy niezwłocznie podjąć leczenie pod opieką lekarza.

Ujemny wynik oznacza nieprzebytą inwazję. Zakażenie może nastąpić w dowolnym momencie. Choroba może pozostać niewykryta, więc należy powtórzyć badanie krwi na toksoplazmy w 6 miesiącu ciąży i na 6 - 7 tygodni przed terminem porodu. W przypadku dodatniego wyniku, należy natychmiast przystąpić do do leczenia, aby uniknąć uszkodzenia płodu. Jeśli w domu znajduje się kot, najlepiej będzie usunąć go na okres ciąży – oddać do znajomych czy rodziny. Innym rozwiązaniem jest podawanie kotu leków i stałe trzymanie go w domu do momentu urodzenia się dziecka.

Kobiety w ciąży powinny szczególnie uważać podczas sprzątania kocich kuwet – powinny unikać kontaktu z ich odchodami, gdyż jest to bardzo niebezpieczne dla płodu ludzkiego. Nie powinny także dotykać surowego mięsa bez uprzedniego założenia gumowych rękawiczek ochronnych.

toksoplazmoza wrodzona (przejęcie pasożytów od matki) może przybierać u człowieka różne formy. Wszystko zależy od tego, w jakim okresie ciąży płód został zakażony. Jeśli nastąpiło to tuż przed porodem, noworodek będzie wymiotował, cierpiał na biegunkę, gorączkę, wysypkę, będzie miał drgawki, zapalenie siatkówki i naczyniówki. Noworodki często rodzą się martwe lub umierają w pierwszych dniach życia. Natomiast te, które przeżyły, cierpią na niedorozwój umysłowy i fizyczny.

Jeśli zakażenie płodu nastąpiło w pierwszych 3 miesiącach ciąży, choroba może objawić się znacznie później, i powodować zaburzenia psychiczno-ruchowe lub zaburzenia wzroku.

data publikacji artykułu: 2007-11-20

Popularne teraz

Komentarze