Panleukopenia - koci tyfus

Panleukopenia (koci tyfus, kocia nosówka, kocie zakaźne zapalenie jelit) jest bardzo zaraźliwą wirusową chorobą kotów. Wywołuje ją wirus FPV podobny do tego, który wywołuje parwowirozę u psów. Wirus panleukopenii najpierw osłabia układ odpornościowy kota, a następnie atakuje komórki układu pokarmowego, jelita cienkiego, tkanki limfatycznej oraz szpiku kostnego, jak również układu nerwowego, będącego w fazie wzrostu. Okres wylęgania się choroby (czyli od chwili kontaktu z wirusem do wystąpienia pierwszych objawów) to 3-12 dni. Zwykle jest to jednak około 5-9 dni.

Panleukopenia - koci tyfus

panleukopenia (koci tyfus, kocia nosówka, kocie zakaźne zapalenie jelit) jest bardzo zaraźliwą wirusową chorobą kotów. Wywołuje ją wirus FPV podobny do tego, który wywołuje parwowirozę u psów. Wirus panleukopenii najpierw osłabia układ odpornościowy kota, a następnie atakuje komórki układu pokarmowego, jelita cienkiego, tkanki limfatycznej oraz szpiku kostnego, jak również układu nerwowego, będącego w fazie wzrostu. Okres wylęgania się choroby (czyli od chwili kontaktu z wirusem do wystąpienia pierwszych objawów) to 3-12 dni. Zwykle jest to jednak około 5-9 dni.

Jak dochodzi do zakażenia?

Do zakażenia dochodzi niestety bardzo łatwo i szybko. Wystarczy nawet krótkotrwały kontakt zwierzęcia z wirusem, aby zostało ono zakażone.

Źródła zakażenia mogą być różne. Przykładowymi źródłami zakażenia są:

- kontakt z chorym kotem
- kontakt z kotami żyjącymi na wolności
- kontakt z osobą, która miała styczność z chorym kotem (wystarczy, że osoba ta przebywała w pomieszczeniu, w którym chorował kot – nawet, gdy tego kota tam już nie było, wystarczy kontakt tej osoby z samym wirusem utrzymującym się w środowisku – może on zostać przeniesiony na ubraniu, na butach, na rękach itp.)
- duże skupiska zwierząt – schroniska, azyle itp.
- wszelkiego rodzaju giełdy zwierząt, targowiska
- lecznice weterynaryjne (również ich pracownicy)
- sklepy zoologiczne

Może też dojść do zakażenia zarodków przez łożysko matki – wtedy zwykle dochodzi do obumierania zarodków lub poronienia. Jeśli jednak kocięta się urodzą, zwykle doszło już u nich do uszkodzenia móżdżku, nerwu wzrokowego i siatkówki oka.

Kocięta takie nie potrafią normalnie się poruszać, często pełzają na boku, odpychając się łapkami, brak im koordynacji ruchowej. Mogą mieć również trudności z pobieraniem pokarmów i płynów oraz oddawaniem moczu i kału. Często dochodzi u nich do pofałdowania i odklejenia siatkówki oka, co obserwowane jest jako ślepota.

Objawy

Typowymi objawami choroby, które powinny nas zaniepokoić są:

- apatia
- osowiałość
- ospałość
- brak apetytu i pragnienia
- osłabienie
- może pojawić się stan zapalny błon śluzowych oraz nadżerki i owrzodzenia brzegów języka
- skulona pozycja zwierzęcia
- „wiszenie” nad miską z wodą
- wysoka gorączka (pojawia się między 2 a 7 dniem od wystąpienia pierwszych objawów)
- wymioty (pojawiają się kilka dni po wystąpieniu gorączki, mogą zawierać żółć, nie są związane ze spożyciem pokarmu)
- biegunka (cuchnąca, barwy żółtej, z czasem może zmieniać się w krwistą)
- silne, szybko postępujące odwodnienie (można to sprawdzić odciągając skórę zwierzęcia palcami – jeśli skóra nie wraca na miejsce, oznacza to, że organizm jest odwodniony)
- powiększone jelita
- bolesność przy dotykaniu brzucha (charakterystyczna pozycja leżąca zwierzęcia to leżenie na brzuchu przy jednoczesnym podpieraniu się na mostku – kot w ten sposób stara się zminimalizować ból brzucha)

Niestety, typowe objawy pojawiają się dopiero po kilku dniach od zakażenia, a wtedy jest zwykle za późno na leczenie.

Występują 3 postaci panleukopenii: nadostra, ostra i łagodna. W przypadku postaci nadostrej brak jest objawów, a zwierzę umiera nagle.

W przypadku postaci ostrej charakterystycznymi objawami są:

- pieniste lub wodniste wymioty barwy żółtej
- biegunka (żółta lub zabarwiona krwią, o charakterystycznej silnie cuchnącej woni)
- temperatura początkowo wzrasta do 41 stopni Celsjusza (organizm stara się zwalczyć wirusa), a następnie bardzo gwałtownie spada (organizm przestaje walczyć)
- zwierzę jęczy, często dusi się
- śmierć następuje po 1-2 dniach

W przypadku postaci łagodnej charakterystyczne objawy są następujące:

- pieniste lub wodniste wymioty barwy żółtej
- biegunka (żółta lub zabarwiona krwią, o charakterystycznej silnie cuchnącej woni)
- osłabienie
- śmierć następuje po 5-6 dniach

Diagnozowanie

Bardzo ważne jest, aby rozpoznanie zostało postawione jak najszybciej, gdyż zwiększa się wtedy szansa na wyleczenie kota. Lekarz weterynarii powinien wykonać badanie krwi (morfologię z rozmazem) oraz test na obecność wirusa w kale.

Wirusa FPV nie można wprawdzie wykryć we krwi, jednak zmienione wartości niektórych parametrów krwi mogą wskazywać na chorobę. W pierwszych dwóch dniach zwykle albo brak jakichkolwiek zmian w obrazie krwi, albo występuje znaczny wzrost ilości białych krwinek – leukocytów (jest to tzw. leukocytoza). Dopiero później w obrazie krwi obserwuje się gwałtowne obniżenie ilości białych krwinek, czyli silną leukopenię.

Istnieją dwa rodzaje testów na wykrycie obecności wirusa FPV w kale. Jednym z nich jest test wykrywający wirusa panleukopenii w kale, który przeznaczony jest specjalnie dla kotów. Jeśli trudno go zdobyć, można wykonać test na obecność parwowirusa przeznaczony dla psów. Podobieństwo obu wirusów jest duże, więc wynik testu dla psów jest miarodajny. W przypadku obu tych testów wynik dodatni oznacza stuprocentowe potwierdzenie obecności wirusa, lecz wynik negatywny nie wyklucza panleukopenii (to dlatego, że wirus pojawia się w kale dopiero po pewnym czasie).

W przypadku zgonu zwierzęcia można wykonać sekcję, która potwierdzi lub wykluczy, że kot chorował na panleukopenię. Informacja ta ma duże znaczenie przy decyzji o wzięciu następnego kota. Charakterystyczne zmiany wynikające z panleukopenii to: uszkodzenia w szpiku kostnym i jelicie cienkim, zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC) – charakteryzujący się krwawymi naciekami wewnątrz jelita cienkiego, krwawe nacieki i wysięki w naczyniach limfatycznych wokół jelit, płyn w szpiku kości długich.

W przypadku panleukopenii często zdarzają się błędne diagnozy. Należą do nich: zatrucie pokarmowe, błędy żywieniowe, zmiana karmy, zatrucia lekami, koci katar, zatrucie toksynami robaków pasożytniczych, choroby wrodzone.

Leczenie

Intensywność leczenia jest zależna od stopnia zaawansowania choroby, wieku i stanu zwierzęcia. O leczeniu i jego intensywności decyduje lekarz weterynarii. Minimum to nawadnianie podskórne kilka razy dziennie, podanie antybiotyku (w celu zwalczenia wtórnych infekcji bakteryjnych w jelitach) oraz nakłanianie kota do jedzenia (karmienie na siłę). Czasem zamiast nawadniania podskórnego konieczne jest nawadnianie oraz odżywianie dożylne kilka razy dziennie.

W wersji skrajnej zwierzę musi być nawadniane i dożywiane dożylnie, podaje się antybiotyk, leki podnoszące odporność organizmu. Ważne jest też podanie surowicy – z krwi zwierzęcia, które wyzdrowiało po panleukopenii, z krwi dorosłego, regularnie szczepionego kota (tu skuteczność jest niższa)) lub specjalną surowicę kocią lub psią. Kocia surowica jest trudno dostępna w Polsce, można ją zamówić za granicą, lecz często istotne jest bardzo szybkie jej podanie, dlatego zwykle wykorzystuje się surowicę psią.

Ze względu na ryzyko reakcji uczuleniowej po podaniu surowicy, lekarz powinien na wszelki wypadek przygotować wcześniej odpowiedni zestaw przeciwwstrząsowy.

Jedyną możliwością zapobiegania panleukopenii jest regularne podawanie szczepionki przeciw tej chorobie. O tym jak i kiedy zaszczepić kota przeciw panleukopenii można przeczytać w artykule „program szczepień kota”.

Środki ostrożności po panleukopenii

Po stwierdzeniu choroby, gdy już wiemy, że nasze mieszkanie skażone jest obecnością wirusa, należy bardzo starannie i dokładnie je odkazić. W tym celu stosuje się środki chemiczne (skuteczny jest virkon) lub odkażanie promieniami lampy UV (lampę można pożyczyć z lecznicy weterynaryjnej lub od kogoś, kto ją posiada).

Wszystkie kocyki, posłania i inne przedmioty, z którymi chory kot miał styczność należy spalić lub w odpowiedni sposób zutylizować (nie wolno ich zakopywać ani wyrzucać do śmietnika, gdyż można w ten sposób zakazić koty żyjące na wolności!). Ciało kota, który umarł na panleukopenię również musi zostać poddane utylizacji – nie wolno go zakopywać w ogródku.

Do domu, w którym panowała panleukopenia nie wolno przez około pół roku do roku wprowadzać nieszczepionych kotów i psów. Musi upłynąć czas 2 tygodni od drugiego szczepienia, aby takie zwierzę mogło zostać wprowadzone.

Kot po przebytej chorobie powinien zostać zaszczepiony po 2 tygodniach od całkowitego ustąpienia objawów. Kota, który przechorował panleukopenię można w 2 tygodnie po całkowitym ustąpieniu objawów oddawać do domu z innymi kotami, jednak muszą być one dwukrotnie szczepione i musi upłynąć czas 2 tygodni od ich drugiego szczepienia.

Ze względu na to, że opiekun chorego kota może przenosić wirus na ubraniu lub butach, nie powinien kontaktować się z innymi nieszczepionymi kotami przez okres pół roku do roku.

data publikacji artykułu: 2007-12-06

Popularne teraz

Komentarze