Karłowatość przysadkowa

Karłowatość przysadkowa jest wynikiem niedostatecznego wytwarzania hormonu wzrostu (GH) we wczesnych etapach życia. Częstym powodem takiego stanu jest torbiel przysadki, która powiększając się prowadzi do ucisku i zaniku jej przedniego płata. Inne możliwe przyczyny to zaburzenia procesu różnicowania zawiązków narządu w życiu płodowym, procesy nowotworowe, zwyrodnieniowe lub inne wady.
Choroba została opisana zarówno u psów jak i kotów. Nie zauważono predylekcji płciowych.

Karłowatość przysadkowa

Karłowatość przysadkowa jest wynikiem niedostatecznego wytwarzania hormonu wzrostu (GH) we wczesnych etapach życia. Częstym powodem takiego stanu jest torbiel przysadki, która powiększając się prowadzi do ucisku i zaniku jej przedniego płata. Inne możliwe przyczyny to zaburzenia procesu różnicowania zawiązków narządu w życiu płodowym, procesy nowotworowe, zwyrodnieniowe lub inne wady.
Choroba została opisana zarówno u psów jak i kotów. Nie zauważono predylekcji płciowych.

Rasy predysponowane:

  • owczarek niemiecki;

  • karelski pies na niedźwiedzie;

  • szpic;

  • pinczer miniaturowy;

  • wyżeł weimarski.


Choroba najlepiej została poznana u owczarków niemieckich oraz karelskich psów na niedźwiedzie – u tych ras jest wadą dziedziczoną w sposób autosomalny recesywny.

Z punktu widzenia patogenezy, dziedziczna karłowatość przysadkowa może być związana z wyłącznym niedoborem hormonu wzrostu lub mieszanym niedoborem hormonów przysadki:

  • hormon wzrostu (GH);

  • hormon tyreotropowy (TSH);

  • prolaktyna (PRL);

  • hormon adrenokortykotropowy (ACTH);

  • hormon luteinizujący (LH);

  • hormon folikulotropowy (FSH).


Dla przykładu, u owczarków niemieckich najczęściej obserwuje się jednoczesny niedobór GH, TSH, PRL, upośledzone uwalnianie gonadotropin, a wydzielanie ACTH jest prawidłowe.

Objawy kliniczne

Zwierzęta zazwyczaj rozwijają się prawidłowo przez pierwsze dwa miesiące życia, a potem rosną wolniej niż inne osobniki z miotu. Właściciele zgłaszają się z chorym zwierzakiem w wieku 3-5 miesięcy, gdyż wtedy dysproporcja w stosunku do rodzeństwa jest już bardzo wyraźna.
Wszystkie objawy są bezpośrednim wynikiem niedoboru jednego lub kilku niezbędnych do prawidłowego rozwoju hormonów.


  • Mały wzrost przy zachowanych proporcjach ciała → tzw. karłowatość proporcjonalna w odróżnieniu od karłowatości nieproporcjonalnej, spotykanej przy wrodzonej niedoczynności tarczycy

  • Szpiczasty „lisi” kształt trzewioczaszki

  • Miękka, wełnista sierść (szczenięcy „puch” bez włosów pierwotnych lub okrywowych)

  • Cienka skóra z hiperpigmentacją

  • Niedoczynność gonad → jedno- lub obustronne wnętrostwo, azoospermia, obwisły napletek, bezowulacyjne cykle rujowe)

  • Piskliwe szczekanie

  • Niedorozwój umysłowy → trudności w ułożeniu zwierzęcia


Do 2-3 roku życia, zwierzęta stają się otępiałe, senne, chude i prawie całkowicie pozbawione włosa. Wiąże się to prawdopodobnie z wtórną niedoczynnością tarczycy, nadnerczy oraz upośledzeniem czynności nerek.

Rozpoznanie

Wstępne rozpoznanie można postawić na podstawie objawów klinicznych, danych z wywiadu oraz wyeliminowaniu innych powodów małego wzrostu, jednak ostateczna diagnoza wymaga pomiaru stężenia hormonu wzrostu (GH).

  • Konieczny jest test stymulacji GH, gdyż niskie stężenie GH może wystąpić u zdrowych zwierząt.
  • Jeżeli trzeba ocenić czynność wydzielniczą przysadki w stosunku do innych hormonów, zaleca się jeden złożony test stymulacji.
  • Przydatny może być pomiar IGF-1 w surowicy, ponieważ w teście tym w przeciwieństwie do testu stymulacji GH, można wykorzystać białka obce gatunkowo

  • Bezwzględnie należy wykonać badanie czynności tarczycy oraz nadnerczy, ponieważ stężenie wydzielanych przez te narządy hormonów może być obniżone przy karłowatości, co utrudnia leczenie

  • rezonans magnetyczny (MRI) lub tomografia komputerowa (CT) mogą wykazać torbiele przysadki, jednak należy pamiętać że zmiany takie mogą wystąpić również u zdrowych psów

  • Badanie RTG kości długich, pomaga odróżnić karłowatość przysadkową od karłowatości związanej z wrodzoną niedoczynnością tarczycy

  • Badania morfologiczne i biochemiczne krwi nie wnoszą wiele do diagnozy, pozwalają jedynie ocenić aktualny stan pacjenta

Leczenie i rokowanie

Leczenie polega na podawaniu hormonu wzrostu lub progestagenów, jednak reakcja na leczenie jest zwykle słaba do średniej. Ponadto przy długotrwałym podawaniu pojawiają się uciążliwe dla zwierzęcia skutki uboczne. Niestety większość zwierząt pomimo leczenia umiera w wieku 3-5 lat.

data publikacji artykułu: 2014-10-17

Popularne teraz

Komentarze