Zatrucie czekoladą

Czekolada jest źródłem trujących metyloksantyn w postaci teobrominy i kofeiny. Poza czekoladą metyloksantyny znajdziemy w różnego rodzaju tabletkach i napojach pobudzających, a także w kawie i herbacie. Teobromina jest bardziej niebezpieczna od kofeiny, ponieważ jest bardzo wolno wydalana z organizmu, więc po wchłonięciu z przewodu pokarmowego (w całości), ulega kumulacji, a objawy pojawiają się z opóźnieniem (po przekroczeniu dawki krytycznej).

Do zatrucia dochodzi najczęściej u psów, bardzo rzadko u kotów. Dla psów czekolada jest atrakcyjnym, niecodziennym kąskiem i mogą jej spożyć dużo w krótkim czasie, czyli zanim zdążymy zareagować. Większe ryzyko zatrucia istnieje u psów małych. Ma to bezpośredni związek z masą ciała – potrzeba dużo mniej czekolady lub innej substancji, aby wywołać zatrucie.

Zatrucie czekoladą (metyloksantynami)

Czekolada jest źródłem trujących metyloksantyn w postaci teobrominy i kofeiny. Poza czekoladą metyloksantyny znajdziemy w różnego rodzaju tabletkach i napojach pobudzających, a także w kawie i herbacie. Teobromina jest bardziej niebezpieczna od kofeiny, ponieważ jest bardzo wolno wydalana z organizmu, więc po wchłonięciu z przewodu pokarmowego (w całości), ulega kumulacji, a objawy pojawiają się z opóźnieniem (po przekroczeniu dawki krytycznej).

Do zatrucia dochodzi najczęściej u psów, bardzo rzadko u kotów. Dla psów czekolada jest atrakcyjnym, niecodziennym kąskiem i mogą jej spożyć dużo w krótkim czasie, czyli zanim zdążymy zareagować. Większe ryzyko zatrucia istnieje u psów małych. Ma to bezpośredni związek z masą ciała – potrzeba dużo mniej czekolady lub innej substancji, aby wywołać zatrucie.

Dawki toksyczne:

Ilość metyloksantyn jest różna zależnie od produktu. Dla przykładu 30g (czyli około 1/3 tabliczki) czekolady mlecznej zawiera 45-60 mg teobrominy i 5-10 mg kofeiny, zaś taka sama ilość gorzkiej czekolady aż 400-450 mg teobrominy i 20mg kofeiny. Kakao zawiera 150-600mg teobrominy w 30g produktu.

Przy dawce teobrominy 20mg/kg m.c. najczęściej występują łagodne objawy zatrucia, przy dawce dwa razy wyższej zwykle pojawiają się groźne dla zdrowia objawy kardiologiczne, a powyżej 60mg/kg m.c. - problemy neurologiczne. Oznacza to, że dla psa o wadze około 5kg, spożycie 1/3-1/2 tabliczki gorzkiej czekolady może być bardzo niebezpieczne. Śmiertelne dawki teobrominy i kofeiny dla psów wynoszą 100-300 mg/kg m.c.

Mechanizm działania:

Działanie metyloksantyn jest wielokierunkowe. Przez hamowanie odpowiednich receptorów pobudzają one ośrodkowy układ nerwowy, zwężają naczynia krwionośne, pobudzają pracę serca. Ponadto zwiększają poziom wewnątrzkomórkowego wapnia, co zwiększa kurczliwość mięśni.
Okres półtrwania teobrominy jest długi – wynosi 17,5 godziny. Teobromina ulega przemianom w wątrobie, a produkty jej rozkładu wydalane są z moczem.
Okres półtrwania kofeiny wynosi tylko 4,5 godziny, więc w tego typu zatruciach ta substancja może nie jest tak istotna, jednak nasila działanie teobrominy.

Objawy kliniczne:

Objawy kliniczne mogą być rozmaite, pojawiają się zwykle do 24 godzin, a najczęściej w ciągu 4-6godzin od spożycia i mogą utrzymywać się nawet do 72 godzin. Ich nasilenie zależy od rodzaju oraz ilości spożytego produktu zawierającego substancje trujące, wielkości zwierzęcia oraz osobniczej wrażliwości.

  • Objawy żołądkowo-jelitowe (głównie jako skutek spożycia dużej ilości tłuszczu i cukru)
  • Nadmierne pobudzenie i niepokój
  • Przyspieszone oddychanie oraz wzmożona praca serca
  • Drżenia i sztywność mięśni
  • Podwyższona temperatura ciała
  • Drgawki
  • Niezborność
  • Śpiączka
  • Zejście śmiertelne

Postępowanie:

Zaleca się wdrożenie leczenia, jeżeli zwierzę zjadło więcej niż 20mg teobrominy na kg m.c.

  • Wywoływanie wymiotów i/lub płukanie żołądka, jeżeli pacjent zgłasza się w krótkim czasie od spożycia i jego stan ogólny pozwala na takie działanie.
  • Węgiel aktywowany
  • Środki przeczyszczające
  • Płynoterapia dożylna
  • Monitorowanie pracy układu krążenia i w razie potrzeby podaż odpowiednich leków
  • W razie wystąpienia objawów neurologicznych podaż leków uspokajających i przeciwdrgawkowych, niekiedy z koniecznością wprowadzenia w stan śpiączki farmakologicznej
  • Leki moczopędne
  • Cewnik moczowy (aby zapobiec ponownemu wchłanianiu metyloksantyn z moczu)
  • Hospitalizacja co najmniej do czasu stabilizacji stanu pacjenta
  • Badania morfologiczne i biochemiczne krwi

Zatrucie czekoladą figuruje w czołówce dziesięciu najczęściej występujących zatruć u psów. Pomimo tego, iż mówi się o tym coraz częściej, nadal wielu właścicieli zwierząt nie traktuje tego zagrożenia poważnie. Świadczy to o ciągłej potrzebie edukacji posiadaczy zwierząt, bo dosłowne wyśmiewanie zatrucia i niedowierzanie może mieć straszne konsekwencje.

data publikacji artykułu: 2014-11-26

Popularne teraz

Komentarze