Zakaźne zapalenie tchawicy i oskrzeli

Zakaźne zapalenie tchawicy i oskrzeli (ang. canine infectious tracheobronchitis) to bardzo zaraźliwa ostra lub podostra choroba dróg oddechowych wywoływana przez mieszane infekcje wirusowo-bakteryjne. Choroba ta występuje na całym świecie i jest jedną z najczęstszych infekcji dróg oddechowych psów w każdym wieku. Zwana jest kaszlem psiarniowym lub kenelowym (ang. kennel cough), ponieważ właśnie w skupiskach psów najłatwiej ją spotkać (schroniska dla zwierząt, wystawy, hodowle etc.).

Zakaźne zapalenie tchawicy i oskrzeli (ang. canine infectious tracheobronchitis) to bardzo zaraźliwa ostra lub podostra choroba dróg oddechowych wywoływana przez mieszane infekcje wirusowo-bakteryjne. Choroba ta występuje na całym świecie i jest jedną z najczęstszych infekcji dróg oddechowych psów w każdym wieku. Zwana jest kaszlem psiarniowym lub kenelowym (ang. kennel cough), ponieważ właśnie w skupiskach psów najłatwiej ją spotkać (schroniska dla zwierząt, wystawy, hodowle etc.).

Zarazki najczęściej wywołujące kaszel psiarniowy to:


  • wirus parainfluenzy typu 2 (PI-2);
  • adenowirus psów typu 2 (CAV-2);
  • Bordetella bronchiseptica.

Rzadziej spotyka się:

  • reowirusy;
  • herpeswirus psów typu 1;
  • paciorkowce;
  • gronkowce;
  • pasterele;
  • mykoplazmy i inne.


Wszystkie te bakterie i wirusy wykazują stosunkowo małą chorobotwórczość pod warunkiem, że występują każdy z osobna atakując zwierzę z prawidłową odpornością. Duże zagęszczenie zwierząt, stres, złe warunki zoohigieniczne, zarobaczenie, inne choroby lub okres rekonwalescencji to czynniki ułatwiające zarazkom przełamanie miejscowej odporności oraz zasiedlenie dróg oddechowych i wywoływanie infekcji o cięższym przebiegu. Nie bez znaczenia są również bezobjawowi nosiciele przyczyniający się do szerzenia infekcji.

Żródła i drogi zakażenia

Źródłem zakażenia są zwierzęta chore oraz bezobjawowi siewcy. Zarazek “pierwotny” zasiedla drogi oddechowe uszkadzając śluzówkę i/lub blokując ruch rzęsek komórek nabłonkowych, ułatwiając tym samym kolonizację innym “wtórnym” zarazkom. Zakażenie szerzy się przede wszystkim drogą kropelkową poprzez bezpośredni kontakt, a więc przy dużym zagęszczeniu zwierząt łatwo o epidemię. Mniejsze znaczenie mają pośrednie drogi zakażenia, np. miski, ubrania czy buty, jednak nie należy ich lekceważyć.

Objawy kliniczne

Zachorować mogą psy w każdym wieku, niezależnie od rasy czy płci, jednak u zwierząt o dobrym statusie immunologicznym, choroba przebiega zwykle łagodnie lub bezobjawowo. U zwierząt osłabionych, przebywających w złych warunkach lub w dużym zagęszczeniu oraz u zwierząt w stanie immunosupresji, zakażenie może mieć ciężki przebieg, niekiedy nawet zagrażający życiu z powodu ciężkiego, mieszanego zapalenia płuc.
Objawy kliniczne ograniczają się do układu oddechowego.


  • Suchy, gwałtowny, napadowy kaszel często aż do odruchu wymiotnego
  • Kaszel może nasilać się podczas wysiłku, omacywania tchawicy, zmiany temperatury lub wilgotności powietrza
  • Surowiczy, zwykle skąpy wypływ z nosa i/lub oczu
  • Gorączka czy posmutnienie są rzadko spotykane lub słabo wyrażone


Z wywiadu najczęściej wynika, że zwierzę w niedawnym czasie brało udział w wystawie, zostało adoptowane ze schroniska czy też przebywało w hotelu dla zwierząt.
Objawy utrzymują się 1-2 tygodnie i nie rzadko ustępują samoistnie o ile zwierzę nie dojdzie do wtórnych powikłań. Wówczas rozwija się odoskrzelowe zapalenie płuc manifestujące się:

  • wilgotnym kaszlem;
  • śluzowo-ropnym wypływem z nozdrzy i/lub oczu;
  • gorączką;
  • brakiem apetytu;
  • apatią.

Rozpoznanie i leczenie

Rozpoznanie stawiane jest najczęściej na podstawie wywiadu i objawów klinicznych. Przy powikłanym przebiegu choroby niekiedy konieczne są badania wirusologiczne. Należy pamiętać o diagnostyce różnicowej która obejmuje między innymi endopasożyty, nosówkę, zapadalność tchawicy oraz niewydoloność krążenia.
Teoretycznie, przy niepowikłanym przebiegu, leczenie farmakologiczne nie jest konieczne, jednak najczęściej dla bezpieczeństwa stosowana jest antybiotykoterapia, gdyż łatwo przeoczyć moment powikłania infekcji. Ponadto w razie potrzeby stosuje się leki łagodzące kaszel oraz rozszerzejące oskrzela.
W profilaktyce kaszlu kenelowego bardzo ważna jest izolacja chorych zwierząt oraz dobre warunki utrzymania. Powszechnie dostępne są szczepionki przeciw zarazkom najczęściej związanym z tą chorobą. Za najskuteczniejsze uznaje się szczepionki w formie donosowej, których zadaniem jest stymulowanie miejscowej odporności w drogach oddechowych. Mimo iż nie chronią one całkowicie przed zakażeniem, warto je stosować dla zmniejszenia prawdopodobieństwa zachorowania oraz złagodzenia przebiegu choroby.

data publikacji artykułu: 2016-02-03

Popularne teraz

Komentarze