Zaburzenia lękowe u psów

Lęk określa się jako emocjonalną reakcję spowodowaną przewidywaniem jakiejś nieprzyjemnej, zagrażającej sytuacji. U psów lęk może być spowodowany czynnikami genetycznymi, a także dotychczasowymi przeżyciami. Psi mózg odpowiedzialny jest za zachowanie zwierzęcia. Zachowanie kontrolowane jest przez współczulny i przywspółczulny układ nerwowy, hormony, a także neuroprzekaźniki. To powoduje, że mózg generuje emocje, takie jak strach czy złość. Warto przyjrzeć się bliżej genezie samego strachu. Za anatomiczne siedlisko tego zachowania odpowiedzialny jest układ limbiczny, a zwłaszcza zawarte w nim ciało migdałowate. To w nim tworzą się, a także przechowują emocje. Niestety, w przypadku występowania nadmiernego lęku, ciało migdałowate ma duży wpływ na trudność w przeprowadzeniu terapii behawioralnej. Dzieje się tak, ponieważ ważną funkcją tego układu jest utrwalenie zachowań mających na celu nasze bezpieczeństwo, tzn. organizm „notuje” sobie pewne zdarzenia z przeszłości, dzięki czemu następuje reakcja rozpoznawania zagrożeń. Dotyczy to również niepożądanej reakcji organizmu, w której może rozwijać się i utrwalać nadmierny lęk u zwierzęcia, który możemy określić jako patologiczny.

Istotny wpływ na rozwój reakcji lękowych u psa ma jego otoczenie i doświadczenia z przeszłości. Okazuje się, że w okresie rozwoju zwierzęcia na skutek działania zewnętrznych bodźców kształtuje się układ neuroendokrynowy, wydzielane zostają hormony i neurotransmitery. To wszystko ma wpływ na zdolność radzenia sobie w sytuacjach stresowych.

Kolejnym ważnym elementem rozpoznania przyczyn zachowań lękowych u zwierzęcia jest „prześledzenie” historii jego życia. Ważne są informacje na temat relacji zwierzęcia ze swoją matką i rodzeństwem. W sytuacji gdy szczenię pozbawione zostało możliwości wychowywania się przy matce lub czas ten został nadmiernie skrócony, jest większe prawdopodobieństwo, że zaburzona zostanie u niego zdolność do prawidłowych reakcji społecznych. Dotyczy to zarówno relacji z człowiekiem, jak i innymi zwierzętami. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że pies będzie nadmiernie lękliwy, a nawet agresywny. Warto pamiętać, że agresja często bierze się właśnie ze strachu.

Najważniejsze przyczyny lęku u psa:

• genetyka – występują wrodzone, uwarunkowane mechanizmy genetyczne, które predysponują do ujawnienia pewnych cech psychologicznych.
• brak socjalizacji – socjalizacja ma istotny wpływ na rozwój lęku w przyszłości. Ogromnie ważne jest aby szczenię w okresie adaptacji miało jak największą ilość bodźców z otoczenia, np. obcy ludzie, zwierzęta, hałas, podróż samochodem, metrem.
• przemoc – niestety zdarzają się sytuacje, w których występuje przemoc w stosunku do zwierzęcia. Zwierzę nad którym się znęcano, może reagować nadmierną strachliwością na najróżniejsze bodźce z otoczenia. Dużym problemem może być relacja z człowiekiem.
• trauma – uraz psychiczny spowodowany gwałtownym i przykrym zdarzeniem z przeszłości.
• choroba – często wiąże się z bólem oraz z pobytem w placówce weterynaryjnej. Zwierzę automatycznie kojarzy ból z medycznym fartuchem, co przeradza się w niechęć do odwiedzania gabinetów weterynaryjnych.

Objawy lęku u psa:

• oddawanie moczu lub kału pod siebie
• ziewanie
• ślinienie się
• chęć ukrycia
• odwracanie wzroku
• zgarbiona sylwetka lub czołganie się
• drżenie
• unoszenie przedniej kończyny
• częsta zmiana pozycji ciała
• pojawiające się zachowania agresywne

Niektóre rodzaje lęku u psów:

• lęk separacyjny – dotyczy sytuacji, w której następuje nadmierne przywiązanie psa do właściciela. Opiekun często nie może zostawić psa samego w domu. Zwierzę wyje, potrafi zdemolować mieszkanie. Występuje u niego ogromny stres.
• fobie dźwiękowe – może to być np. lęk przed burzą, fajerwerkami, etc.
• lęk przed ludźmi – dotyczy to zwłaszcza sytuacji, w której pies wychowywał się bez kontaktu z człowiekiem.
• lęk przed innymi zwierzętami – sytuacja jak wyżej. Występuje u psów, które w przeszłości nie miały kontaktu ze swoim, a także innymi gatunkami zwierząt.

W przypadku wystąpienia nadmiernego lęku u pupila, warto zwrócić się o pomoc do lekarza weterynarii oraz do psiego behawiorysty. Rozpoznanie przyczyn takiego stanu oraz wprowadzenie odpowiedniej terapii może spowodować poprawę jakości życia zwierzęcia.