Angiostrongyloza

Angiostrongyloza
angiostrongyloza to choroba pasożytnicza wywoływana przez nicienia Angiostrongylus vasorum, należącego do nadrodziny Metastrongyloidea.
Inne nazwy pasożyta:
- nicień płucny – od miejsca bytowania pasożyta w organizmie;
- francuski robak sercowy (ang. french heartworm) – od miejsc bytowania w organizmie oraz od lokalizacji geograficznej (pierwsze doniesienia o jego wykryciu pochodziły z regionu Tuluzy).
Występowanie
Obecnie pasożyt występuje w wielu krajach, w tym także w Polsce. Do niedawna uważano, że wrażliwe na zachorowanie są tylko psy, jednak coraz częściej pojawiają się doniesienia o inwazji u kotów. W 2014 roku w Polsce został potwierdzony pierwszy przypadek kliniczny tej parazytozy u kota.
Cykl życiowy pasożyta
Żywiciele pośredni to tacy, w których pasożyt osiąga stadia larwalne, aby następnie przedostać się do organizmu żywiciela ostatecznego, w którym dojrzewa płciowo i rozmnaża się.
Żywiciel parateniczny, czyli rezerwowy, to taki, który nie jest niezbędny do zamknięcia cyklu rozwojowego, w jego organizmie pasożyt nie ulega rozwojowi, jednak ułatwia jego przeniesienie z żywicielami pośredniego na ostatecznego.
W warunkach europejskich żywicielami ostatecznymi dla omawianego nicienia są psy oraz lisy, żywicielem pośrednim – głównie ślimaki, w tym z rodziny pomrowatych (np. Limax maximus), zaś żywicielem paratenicznym – żaby.
Aby doszło do zarażenia, żywiciel ostateczny czyli np. nasz pies, musiałby spożyć inwazyjne larwy L3. Może do tego dojść poprzez:
- spożycie ślimaka lub żaby;
- kontakt ze śluzem ślimaków (spożycie trawy, zabawa patykiem zabrudzonym śluzem);
- wypicie wody, w której żyją zarażone ślimaki;
- polowanie na zwierzęta, które zjadają ślimaki.
Spożyta larwa przenika przez ścianę jelita do węzłów chłonnych jamy brzusznej, gdzie ostatecznie przekształca się w postać L5 i poprzez naczynia wątrobowe wędruje do serca i tętnic płucnych. Tam przekształca się w dorosłą postać i składa jaja, docierające do płucnych naczyń włosowatych. Tam wylęgają się larwy L1, przenikające prze pęcherzyki płucne. Larwy te są wykasływane do gardła, połykane i wydalane z kałem. Żywiciele pośredni zarażają się larwami, spożywając odchody. W ich organizmie larwa pierwszego stadium, rozwija się do L3 i cykl rozpoczyna się na nowo.
Okres prepatentny, czyli od połknięcia larwy do pojawienia się jaj w kale, wynosi zwykle 1-2 miesiące, ale może się wahać w przedziale 27-108 dni. Żywiciele ostateczni mogą wydalać pasożyty przez klika lat, a nawet całe życie.
Objawy kliniczne
Niewielkie inwazje mogą przebiegać bezobjawowo. Pojawiające się objawy wynikają z lokalizacji pasożytów w organizmie oraz reakcji zapalnych organizmu, spowodowanych migracją larw. Inwazji mogą również towarzyszyć objawy nieswoiste, co opóźnia rozpoznanie.
Postać łagodna:
- brak objawów;
- sporadyczny kaszel;
- odksztuszanie;
- łagodne odczyny śródmiąższowe / oskrzelowe na RTG klatki piersiowej;
- objawy nieswoiste (posmutnienie, brak apetytu, pogorszenie kondycji, utrata masy ciała);
- okresowe wymioty, biegunka.
Inwazja średniego stopnia:
- częsty kaszel i odchrząkiwanie;
- duszność;
- średniego stopnia odczyny śródmiąższowe / oskrzelowe na RTG klatki piersiowej;
- okresowe wymioty, biegunka;
- objawy nieswoiste (posmutnienie, brak apetytu, pogorszenie kondycji, utrata masy ciała).
Postać ciężka:
- silna duszność;
- nietolerancja wysiłkowa;
- wybroczyny na błonach śluzowych;
- krwiaki;
- krwawienia z nosa, do przewodu pokarmowego;
- krwiomocz;
- bardzo wyraźne odczyny śródmiąższowe / oskrzelowe na RTG klatki piersiowej;
- nieswoiste objawy neurologiczne (chodzenie po okręgu, drgawki, niedowład).
Rozpoznanie
- wywiad, badanie kliniczne
W celu wykrycia larw, postaci dorosłych pasożyta oraz identyfikacji gatunku:
- badanie kału (najpewniej test Baermanna z próbek kału z trzech kolejnych dni);
- badanie popłuczyn z oskrzeli / tchawicy, bioptatów płuc;
- badanie osadu moczu;
- techniki serologiczne i molekularne (PCR, ELISA, Western Blot).
RTG, echokardiografia, badania laboratoryjne – jako badania dodatkowe, ułatwiające rozpoznanie i określające aktualny stan kliniczny pacjenta.
Leczenie i rokowanie
Leczenie polega na zastosowaniu odpowiedniego środka przeciwpasożytniczego. Lek musi być stosowany przez ściśle określony czas, a dawka dobrana na podstawie masy ciała pacjenta. Dodatkowo stosuje się leczenie wspomagające aktualny stan pacjenta.
Rokowanie zależy od stopnia nasilenia inwazji – im szybsze rozpoznanie, tym łagodniejsza postać choroby i tym większe szanse na wyleczenie.
Zapobieganie
- Nie pozwalaj zwierzętom jeść ślimaków
- Rozważ zastosowanie środków zwalczających ślimaki na swojej posesji
- Okresowo badaj kał swoich pupili, aby wcześnie wykryć łagodne, bezobjawowe inwazje
- Regularnie odrobaczaj swoje zwierzęta