Mykoplazma u szczurów

Mykoplazma to choroba wywoływana przez Mycoplasma pulmonis. Szacuje się, że około 90% zwierząt kupowanych w sklepach zoologicznych jest zakażona tą bakterią. Pełna nazwa schorzenia to mykoplazmowe zapalenie płuc (Murine Respiratory Mycoplasmosis – MRM). Jest ona nieco myląca, ponieważ sugeruje, że patogen atakuje tylko układ oddechowy. Jakkolwiek objawy ze strony dróg oddechowych występują najczęściej, mykoplazmy mogą atakować wiele różnych narządów.

Mykoplazma u szczurów

Mykoplazma to choroba wywoływana przez Mycoplasma pulmonis. Szacuje się, że około 90% zwierząt kupowanych w sklepach zoologicznych jest zakażona tą bakterią. Pełna nazwa schorzenia to mykoplazmowe zapalenie płuc (Murine Respiratory Mycoplasmosis – MRM). Jest ona nieco myląca, ponieważ sugeruje, że patogen atakuje tylko układ oddechowy. Jakkolwiek objawy ze strony dróg oddechowych występują najczęściej, mykoplazmy mogą atakować wiele różnych narządów.

Pomimo tego, iż bardzo duży odsetek szczurów to nosiciele M. pulmonis, tylko u około połowy z nich w ciągu całego życia, pojawią się objawy kliniczne. Rozwojowi zakażenia sprzyjają wszelkie czynniki powodujące spadek odporności (np. zmiana właściciela, podeszły wiek, remont, nowe zwierzęta) a także zła higiena oraz niedoborowe żywienie. W związku z tym chorują najczęściej osobniki młode – objawy rozwijają się po kilku dniach od zakupu zwierzątka i pobytu w nowym domu oraz szczurki powyżej 15 miesiąca życia, czyli seniorzy z „gorszą” w związku z wiekiem odpornością.

Choroba szerzy się przede wszystkim przez bezpośredni kontakt. Szczurki trzymane są często po kilka w jednej klatce, więc przeniesienie infekcji z chorego zwierzaka na zdrowego nie jest trudne. Inne możliwe sposoby zakażenia to droga wewnątrzmaciczna (postać wrodzona mykoplazmy) oraz płciowa.

Objawy kliniczne, jak już wspomniano, mogą dotyczyć jednego lub wielu układów w organizmie. Mykoplazmy upośledzają mechanizm samooczyszczania dróg oddechowych, atakując nabłonek rzęskowy i tworząc w jego obrębie warstwę gęstego śluzu. Ułatwia to kolonizację innym drobnoustrojom, dlatego częste są infekcje mieszane z laseczką CAR (Cilia Associated Respiratory Bacillus), Bordetella bronchiseptica czy Streptococcus pneumoniae.

Objawy ze strony układu oddechowego:

  • wyciek z nosa, początkowo surowiczy, z czasem mętny śluzowo – ropny;
  • charakterystyczny „świst” i „gruchanie” z powodu częściowej niedrożności dróg oddechowych i zalegania wydzieliny;
  • kichanie, kaszel;
  • duszność, objawiająca się najczęściej pogorszeniem kondycji oraz leżeniem głównie w pozycji mostkowej najchętniej z wyciągnięta do przodu, wyprostowaną szyją i głową uniesioną nieco wyżej;
  • przy zaawansowanej duszności tzw. oddychanie brzuszne, czyli bardzo silne „pompowanie bokami”;
  • brak apetytu;
  • osowiałość.

Objawy okulistyczne:

  • intensywne wydzielanie porfiryn z gruczołów Hardera, czyli tzw. „czerwone łzy”;
  • czerwone zabarwienie sierści wokół oczu, nozdrzy oraz na przednich kończynach (w związku z czerwonymi łzami, które wypływają również przez nos, a zwierzątko chce się umyć);
  • jedno lub obustronne zapalenie spojówek, objawiające się obrzękiem, zaczerwieniem, mrużeniem oczu;
  • silny świąd, co może doprowadzić do uszkodzenia a nawet perforacji rogówki.

Objawy laryngologiczne:

  • zapalenie ucha środkowego, objawiające się przechyleniem głowy;
  • zapalenie ucha wewnętrznego, objawiające się posmutnieniem, brakiem apetytu, oczopląsem i skrętem szyi (torticolis).

Objawy ze strony układu rozrodczego:

  • częste infekcje bezobjawowe;
  • zmniejszenie liczebności miotu;
  • niepłodność;
  • obumieranie zarodków;
  • zapalenie macicy (hydrometra, pyometra);
  • zapalenie jajników i jajowodów.

Rozpoznanie zwykle stawiane jest na podstawie objawów klinicznych. Mimo podobieństwa objawów klinicznych do wielu innych zakażeń, z powodu nosicielstwa w populacji, z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że dana infekcja przebiega przy współudziale M. pulmonis. W diagnostyce można wykorzystać również test PCR, wykonać RTG klatki piersiowej, badanie morfologiczne krwi. Izolacja bakterii na podłożach bakteriologicznych jest bardzo trudna, ponieważ mykoplazmy mają bardzo duże wymagania hodowlane. Z tego względu łatwo otrzymać wynik fałszywie ujemny.

Leczenie opiera się na długotrwałej antybiotykoterapii (minimum 3 tygodnie), lekach wspomagających powrót do zdrowia (środki p/zapalne, wykrztuśne, stymulując odporność, witaminy etc.), osłonowych (probiotyki) oraz zapewnieniu optymalnych warunków zoohigienicznych. Antybiotykiem pierwszego rzutu jest enrofloksacyna. Obecnie używa się jej raczej tylko przy pierwszym epizodzie choroby, przy braku efektu lub przy nawrotach wskazane są antybiotyki z innych grup. Czasami konieczny jest zabieg, np. okulistyczny lub dotyczący układu rozrodczego. Leczenie jest długotrwałe i niestety nie zawsze przynosi spodziewany efekt. Występują bardzo częste nawroty i zwierzątka z czasem wymagają leczenia permanentnego.

data publikacji artykułu: 2014-11-25

Popularne teraz

Komentarze