Pasożyty zewnętrzne

Przekonanie, że gryzonie trzymane w domu, w pomieszczeniach zamkniętych nie są narażone na kontakt z pasożytami zewnętrznymi (ektopasożytami), takimi jak na przykład pchły czy wszy, jest jak najbardziej błędne. Bowiem u tych małych domowych zwierząt choroby skóry spowodowane obecnością ektopasożytów są spotykane dosyć często. Zdarza się, że nabywamy nowe zwierzątko już wcześniej zarażone, ale jeszcze bez widocznych objawów choroby, które ujawniają się dopiero po jakimś czasie od momentu zakupu. Pozornie zdrowy do tej pory mały gryzoń zaczyna nagle się drapać, wygryzać sierść, łysieje. Warto wiec pamiętać o tym, żeby zawsze z nowo zakupionym małym pupilem odwiedzić lekarza weterynarii w celu sprawdzenia czy aby na pewno jest on zdrowy oraz wolny od pasażerów „na gapę”.

Pasożyty zewnętrzne

Przekonanie, że gryzonie trzymane w domu, w pomieszczeniach zamkniętych nie są narażone na kontakt z pasożytami zewnętrznymi (ektopasożytami), takimi jak na przykład pchły czy wszy, jest jak najbardziej błędne. Bowiem u tych małych domowych zwierząt choroby skóry spowodowane obecnością ektopasożytów są spotykane dosyć często. Zdarza się, że nabywamy nowe zwierzątko już wcześniej zarażone, ale jeszcze bez widocznych objawów choroby, które ujawniają się dopiero po jakimś czasie od momentu zakupu. Pozornie zdrowy do tej pory mały gryzoń zaczyna nagle się drapać, wygryzać sierść, łysieje. Warto wiec pamiętać o tym, żeby zawsze z nowo zakupionym małym pupilem odwiedzić lekarza weterynarii w celu sprawdzenia czy aby na pewno jest on zdrowy oraz wolny od pasażerów „na gapę”.

Najczęściej spotykane pasożyty zewnętrzne to:


  • pchły i wszy – odżywiają się krwią żywiciela;

  • wszoły – żywią się przede wszystkim złuszczającymi się warstwami naskórka, ale mogą również ssać krew zwierzęcia, na którym pasożytują;  

  • roztocza:


    • chejletiele – żyją w powierzchownej, rogowej warstwie naskórka żywicieli lub na ich włosach wywołując chorobę skóry nazwaną „łupieżem wędrującym”;

    • świerzbowce uszne – bytują w kanale słuchowym;

    • świerzbowce drążące – drążą kanały w skórze;

    • nużeńce – bytują w mieszkach włosowych i gruczołach łojowych skóry


U szynszyli oraz koszatniczek pasożyty zewnętrzne spotykane są rzadko, zwykle wtedy, gdy zwierzęta mają bezpośredni kontakt z innymi zarażonymi zwierzętami lub przebywają w ich sąsiedztwie. Nierzadko pasożyty mogą zostać przyniesione razem z sianem lub ze sprzętem codziennego użytku (grzebienie, koce, zabawki). Chociaż u szynszyli, z uwagi na ich gęste futro, inwazje pasożytnicze występują niezmiernie rzadko, to jednak można spotkać u nich roztocza (chejletiele oraz nużeńce).
Na wiewiórkach można znaleźć pchły, roztocza drążące i larwy roztoczy wolno żyjących, a na świnkach morskich wszoły oraz roztocza, takie jak Cheyletiella parasitovorax, Trixacarus cavinae i Demodex cavinae.
Dwa najczęściej występujące u szczurów pasożyty zewnętrzne to wszy szczurze (Polyplax spinulosa) oraz roztocza włosa (Radfordia ensifera). Oba pasożyty są swoiste gatunkowo i często ich inwazja może przebiegać bezobjawowo. U tego gatunku małych gryzoni można również spotkać świerzbowce z rodzaju Cheyletiella.
U chomików w podeszłym wieku, chorych lub zestresowanych oraz u starych, wycieńczonych, źle odżywianych lub ciężarnych gerbili i myszoskoczków dość często spotykana jest Nużyca. Natomiast inwazja pcheł, wesz, a także świerzbowców występuje zdecydowanie rzadziej, chociaż u chomików spotykane są pasożyty z rodzaju Sarcoptes scabiei, Notoedres cati oraz Notoedres muris.
Na myszach można znaleźć pchły, wszy z rodzaju Polyplax serrata oraz wiele roztoczy: Cheyletiella parasitovorax, Cheyletiella blakei, Myobia musculi, Myocoptes musculinus, Sarcoptes scabiei, Notoedres muris, Radfordia spp. i Demodex criceti.
Warto pamiętać o tym, że małe gryzonie trzymane w starych klatkach po ptakach mogą zostać zakażone przez roztocza, które nierzadko są przyczyną niedokrwistości prowadzącej do śmierci młodych zwierząt.

Główne przyczyny zarażenia gryzoni pasożytami zewnętrznymi to:


  • zanieczyszczona ściółka, zwłaszcza gdy pochodzi z miejsc przechowywania, gdzie przebywały koty, myszy, szczury;

  • zanieczyszczona karma, przede wszystkim siano, susz roślinny i ziarno magazynowane w miejscach, do których miały dostęp koty, myszy, szczury;

  • kontakt z innymi zarażonymi zwierzętami, ponieważ na przykład pchły mogą przeskoczyć z psa lub kota będącego w pobliżu gryzonia;

  • trzymanie gryzoni w starych klatkach po ptakach z uwagi na niebezpieczeństwo zakażenia roztoczami;

  • zaawansowany wiek, złe żywienie, ciąża lub stres; stany te sprzyjają ujawnieniu dotychczas bezobjawowych zakażeń;

  • nieodpowiednie warunki środowiska; na przykład zawilgocone pomieszczenia czy mokra i brudna ściółka stwarzają odpowiednie warunki dla rozwoju i rozmnażania się różnych gatunków pasożytów.

Najczęściej występujące objawy spowodowane inwazją pasożytów zewnętrznych:


  • świąd o różnym stopniu nasilenia;

  • wyłysienia miejscowe lub uogólnione (na całym ciele);

  • łupież;

  • wypadanie i łamliwość włosów;

  • stany zapalne skóry ze zmianami w postaci krost, ran, pęcherzyków lub strupów powstałych na skutek drapania i wygryzania się zwierząt;

  • potrząsanie głową i trzepanie uszami;

  • niepokój i wydawanie różnych dźwięków bez powodu;

  • osowiałość i brak apetytu (w ciężkich przypadkach) prowadzące nawet do śmierci zwierzątka.



W przypadku zauważenia choćby jednego, z wymienionych powyżej, objawów lub stwierdzenia obecności pasożytów na małym gryzoniu należy:


  • udać się z małym pupilem do lekarza weterynarii zajmującego się leczeniem małych gryzoni;

  • zastosować, polecone przez lekarza, bezpieczne dla gryzonia i skuteczne środki owado- lub roztoczobójcze w postaci oprysków, kropli spot on, kąpieli; czasami konieczne jest podawanie również leków doustnych;

  • starannie wyczyścić i umyć klatkę lub akwarium, a następnie zdezynfekować odpowiednimi preparatami poleconymi przez lekarza weterynarii; zwierzęta można wprowadzić ponownie do czystej klatki dopiero po jej wyschnięciu;

  • wymienić ściółkę w całej klatce, a szczególnie w gnieździe;

  • zabezpieczyć profilaktycznie przeciwko pasożytom zewnętrznym wszystkie inne zwierzęta przebywające w mieszkaniu (psy, koty, szczury, świnki morskie itd.), w przeciwnym wypadku odpchlenie, na przykład tylko chomików, będzie bezcelowe, ponieważ te same gatunki pasożytów mogą występować na różnych zwierzętach.





Niektóre inwazje są bardzo trudne do zwalczenia ze względu na bezobjawowe nosicielstwo np. Nużyca u chomików czy wszawica szczurów. Jednak nieleczone (na przykład świerzb u chomika) mogą doprowadzić do śmierci małego gryzonia. Ponieważ środki owadobójcze są mniej lub bardziej toksyczne (czyli mogą być przyczyną zatruć) dla niektórych gatunków zwierząt, wybór odpowiedniego preparatu bądź leku i sposób jego stosowania powinien w każdym przypadku doradzić tylko lekarz weterynarii. Warto też pamiętać o zwalczaniu pasożytów w otoczeniu oraz zabezpieczeniu profilaktycznym przeciwko ektopasożytom wszystkich zwierząt przebywających w mieszkaniu.

data publikacji artykułu: 2012-03-29

Popularne teraz

Komentarze