Zapiaszczenie jelit u konia
Zapiaszczenie jelit u konia
Większa liczba koni choruje na zapiaszczenie przewodu pokarmowego w USA i w suchych rejonach Europy Południowej. W Polsce ten problem powoli występuje coraz częściej, a przyczyną jest m.in. ocieplenie klimatu.
Symptomy, w postaci nawracających morzysk obserwuje się często w sytuacjach zapiaszczenia przewodu pokarmowego. W takich przypadkach objawy kolkowe pochodzą przede wszystkim ze strony okrężnicy dużej. Zanieczyszczenia takie dostają się do ustroju konia wraz ze złej jakości i zapylonym sianem lub w trakcie spożywania trawy na pastwisku o piaszczystym podłożu.
Przyczyny
Pastwiska stają się bardziej piaszczyste, rośliny są słabo ukorzenione. Na przesuszonych pastwiskach konie pobierają trawę wraz z korzeniami i pozostałym na nich paskiem. Zwierzęta grzebią w ziemi i często jedzą samą ziemię, co może być wynikiem niedoborów żywieniowych. W takim przypadku należy zrobić badanie krwi. Kolejnym czynnikiem i najważniejszym jest to ,że konie pobierają piasek i inne zanieczyszczenia z sianem, słomą, paszą treściwą. Zanieczyszczona piaskiem karma dostaje się do układu pokarmowego.
Najczęściej do niedrożności dochodzi w odcinku jelita ślepego i okrężnicy. W jelicie cienkim piach miesza się z treścią pokarmową dzięki intensywnym ruchom robaczkowym, a do tego szybki pasaż treści przez ten odcinek jelit zapobiega odkładaniu się w nich piasku. Jeżeli chodzi o jelito grube, jego budowa, pasaż treści pokarmowej, jak i ruchy perystaltyczne są wolniejsze, co sprzyja sedymentacji cięższych cząsteczek na dno. Z upływem czasu piasek kumuluje się na ścianie, czego konsekwencją jest upośledzenie perystaltyki i zmniejszenie światła jelit.
Wszystkie wymienione czynniki predysponują do powstania niedrożności przewodu pokarmowego. Piasek, który zalega na dnie jelita powoduje zaburzenia wchłaniania ściany jelita, co w skrajnych przypadkach może doprowadzić do martwicy i perforacji jelita. Zapalenie i infekcja otrzewnej oraz szok septyczny mogą doprowadzić do śmierci.
Objawy
W pierwszej fazie choroby, gdy nie ma zbyt dużo nagromadzonego piachu w jelitach, choroba przebiega bezobjawowo. U 35% koni przed pojawieniem się bólów kolkowych, spadkiem masy ciała, utratą apetytu, występują przewlekłe biegunki. Fizyczna obecność wzrastającej objętościowo ilości piachu, wywołuje początkowo stan zapalny błony śluzowej. Proces chorobowy nasila się powoli, choć zdarzają się przypadki nagłych i gwałtownych objawów bólowych. Silne objawy morzyskowe są wynikiem zatkania światła jelit wywołanego przez skurcz, dochodzi do całkowitej niedrożności jelit, gdy ich treść cofa się do żołądka, wskazana jest wówczas natychmiastowa operacja.
Rozpoznanie
Prostym sposobem na oszacowanie ilości piachu w przewodzie pokarmowym konia jest test flotacji, który może wykonać nawet właściciel. Badanie polega na zmieszaniu kału z dużą ilością wody. Po kilku minutach obserwujemy jaka ilość piasku osadziła się na dnie naczynia. Aby wyniki były wiarygodne badaniu należy poddawać świeży kał, najlepiej pobrany prosto z prostnicy lub świeżo wydalony. Badanie należy przeprowadzić kilkukrotnie, ponieważ nie we wszystkich próbach kału może znajdować się piach.
Inną metodą diagnostyczną jest wykonanie badania ultrasonograficznego okrężnicy. Weterynarz za pomocą sondy przykładanej zarazem do ściany jamy brzusznej, jak i bezpośrednio do jelita, może zaobserwować, czy na dnie jelita jest obecny aechogeniczny materiał co może wskazywać na zapiaszczenie.
Leczenie
Leczenie zapiaszczonych koni jest prowadzone w zależności od stanu zdrowia, może być zachowawcze lub operacyjne. Zależne jest to od tego, czy wystąpiły silne bóle morzyskowe i przejawy niedrożności z jednoczesnym cofnięciem się treści jelitowej do żołądka. Zwlekanie z decyzją o przeprowadzeniu zabiegu chirurgicznego jest narażeniem życia konia. Rozwinięcie symptomów wstrząsu może powodować zmniejszenie działania znieczulenia ogólnego i predysponuje do wystąpienia np. atonii jelit.
Leczenie operacyjne zapiaszczenie może być konieczne, gdy:
- nie ma odpowiedzi na inne formy leczenia w przeciągu 48 - 72 godzin
- pogorszą się takie parametry jak tętno
- ból nie ustaje lub się nasila
Leczenie operacyjne, jak i zachowawcze ma na celu usunięcie piachu z przewodu pokarmowego zwierzęcia.
Profilaktyka
Profilaktyka oparta jest na przestrzeganiu zasad zoohigieny oraz stosowaniu środków pomagających w usunięciu piasku. Po pierwsze nie dopuszczać do spożywania piachu przez konia. Unikać zadawania siana na padokach wprost z ziemi, zwłaszcza gdy padoki są piaszczyste. Gdy nie mamy wyboru, powinno się stosować płachty rozłożone na ziemi, zamontować paśniki, na które zadaje się siano lub zielonkę.
Istotna jest zmiana warunków środowiskowych. Unikamy wypasania na pastwiskach, gdzie pozostały już ostatki trawy i konie zjadają ją razem z ziemią. Piaszczyste pastwiska powinny być systematycznie zraszane, aby zminimalizować osadzanie się pyłu na trawie. Ich eksploatacja powinna iść w kierunku jak najlepszego utrzymania trawy. Jeżeli pastwisko jest ubogie, należy zapewnić zwierzętom dostęp do siana, które powinno pochodzić ze sprawdzonego źródła i być wolne od zanieczyszczeń. Jeżeli jest zapylone przed podaniem trzeba intensywnie przepłukane.
Dobrym rozwiązaniem jest suplementacja dawki żywieniowej preparatami z dodatkiem Plantago psyllium tj. babką Płesznika. Jest to gatunek rośliny z rodziny babkowatych, który ma działanie zapobiegawcze, a w lżejszych przypadkach lecznicze. Nasiona psyllium bogate są w cenne składniki odżywcze, m.in. białka, garbniki, cukry, flawonoidy, substancje oleiste. W zapobieganiu i leczeniu zapiaszczenia przewodu pokarmowego u koni, szczególną rolę odgrywają zawarte w nasionach babki płesznika substancje śluzowe. Łupiny psyllium są bogate w włóknik. Błonnik jest nierozpuszczalnym w przewodzie pokarmowym włóknem roślinnym, które ma zdolności pęcznienia. Roślina ta, przez pęcznienie, pobudza ściany jelit do pracy i przesuwania znajdującej się w nich treści. Zaś obecność błonnika w jelitach sprzyja rozwojowi flory bakteryjnej, a to wpływa na poprawne funkcjonowanie przewodu pokarmowego, jak i też całego organizmu.
Łupiny płesznika chłoną duże ilości wody, przez co powstaje śluz, który przekształca się w żel ułatwiający przesuwanie treści pokarmowej i piachu w jelitach. Zapobiegawczo można stosować dziennie szklankę łupin psyllium dla konia o masie 500kg przez 3-4 dni w miesiącu. Problemem jest fakt, że konie niechętnie pobierają z paszą babkę. Najskuteczniejszym sposobem jest podawanie gotowego psyllium w formie proszku lub granulek. Zwierzęta chętniej je pobierają, ponieważ zawierają dodatki smakowe. Dodatkowo na opakowaniu jest podana informacja o sposobie podawania i dawkowaniu.
Najlepiej by uniknąć zapiaszczenia koni i przykrości związanych z leczeniem, lub stratą zwierzęcia, jest unikanie spożywania piachu przez nie, a można to zrobić przez stosowanie w/w środków zapobiegawczych.
Polecane produkty
Popularne teraz
Choroby pazurów u psów i kotów
Nietolerancje pokarmowe
Zagłada chomików
Jak wykarmić osierocone kocie oseski?
Żywienie po zabiegach operacyjnych jamy brzusznej
