Transfuzje krwi w weterynarii

Transfuzje krwi w weterynarii

Właściciele psów, kotów i innych zwierząt domowych traktują swoich pupili jak pełnoprawnych członków rodziny. Zwierzęta, tak jak i ludzie, ulegają wypadkom czy zapadają na różne choroby i w przypadkach zagrożenia życia wymagają specjalistycznej opieki weterynaryjnej, w tym coraz częściej transfuzji krwi.

W Polsce wzrasta poziom świadomości i wiedzy wśród lekarzy weterynarii, a także właścicieli zwierząt domowych z zakresu stosowania krwioterapii. transfuzja krwi, lub inaczej przetoczenie krwi to zabieg polegający na przetaczaniu określonej ilości krwi lub jej składników w celu substytucji lub uzupełnienia niedoboru. Wciąż wzrasta zainteresowanie oraz zapotrzebowanie na tego typu zabiegi, ponieważ w niektórych przypadkach tylko transfuzja może uratować życie zwierzęciu.

Krew i jej znaczenie w organizmie zwierzęcia

Krew jest rodzajem tkanki łącznej, specyficznym ze względu na postać płynu, a właściwie koloidu w jakiej występuje. Jej średnia objętość waha się w granicach 5-9 % masy ciała zwierzęcia, w zależności od gatunku. Krew składa się z komórek zawieszonych w osoczu.

W skład hematokrytu wchodzą:

krwinki czerwone (erytrocyty),
białe (leukocyty),
płytki krwi (trombocyty).

Krew to płyn ustrojowy, który za pośrednictwem układu krążenia pełni funkcję transportową, oraz zapewnia komunikację pomiędzy poszczególnymi układami organizmu. Elementy morfotyczne krwi biorą udział w transporcie tlenu i dwutlenku węgla (erytrocyty), chronią też organizm przed różnego rodzaju infekcjami (leukocyty) oraz odpowiadają za proces krzepnięcia krwi (trombocyty).

Przyczyny utraty krwi

Spadek wskaźnika hematokrytu może być następstwem pojawienia się w organizmie zwierzęcia choroby, lub wypadku. Wskaźnik hematokrytowy (liczba hematokrytowa) to stosunek wszystkich elementów morfotycznych krwi do całej objętości krwi. Dla zdrowych psów i kotów wynosi on 45%. Spadek liczby hematokrytowej jest zazwyczaj powodowany zmniejszającą się liczbą erytrocytów (krwinek czerwonych). Niedobór krwinek czerwonych prowadzi do niedokrwistości (anemii), która może być dla zwierzęcia bezpośrednim zagrożeniem życia.

Rodzaje niedokrwistości

W zależności od przyczyny i rekcję organizmu zwierzęcia na utratę krwi, rozróżniamy niedokrwistość:
1. regeneratywną – polegającą na utracie czerwonych krwinek przy jednoczesnym zachowaniu funkcji szpiku kostnego, wyróżniamy dwa jej typy:
- niedokrwistość regeneratywna pokrwotoczna - wynik utraty krwi w następstwie krwotoków (np. urazy, wypadki komunikacyjne, choroby pasożytnicze, owrzodzenia, nowotwory, zatrucia związkami kumarynowymi),
- niedokrwistość regeneratywna hemolityczna - wynik wzmożonego lub przyspieszonego rozpadu erytrocytów w organizmie np. na skutek zaburzeń immunologicznych, czynników zakaźnych itp.
2. nieregeneratywną – powstającą wskutek niewydolności szpiku kostnego:
- niedokrwistość nieregeneratywna aplastyczna lub hipoplastyczna- powstaje w wyniku całkowitego lub częściowego uszkodzenia szpiku kostnego (defekty wrodzone, promieniowanie, toksyny, leki, infekcje),
- niedokrwistość nieregeneratywna aplastyczna niedoborowa- związana z nieprawidłowym przyswajaniem związków mineralnych i witamin,
- niedokrwistość nieregeneratywna jako wynik zaburzeń hormonalnych lub niewydolności nerek.

Wskazania do podania krwi lub preparatów krwiopochodnych

Jeśli wskaźnik hematokrytowy spada poniżej 20-15% i występują nasilone objawy kliniczne niedokrwistości, mamy do czynienia z zagrożeniem życia zwierzęcia W takiej sytuacji niezbędne jest przetoczenie krwi. transfuzja jest stosowana szczególnie w przypadku wystąpienia:
niedokrwistości,
silnych krwotoków,
zatrucia warfaryną,
hemofilii A i B,
choroby von Willebrandta,
trombocytopenii,
DIC,
hypoproteinemii.

Efekty przeprowadzenia transfuzji krwi

transfuzja krwi może uratować zwierzęciu życie, jednak jej efekty są zazwyczaj tymczasowe. Krwinki znajdujące się w przetoczonej krwi są usuwane z organizmu pacjenta znacznie szybciej niż jego własne erytrocyty. transfuzja pozwala organizmowi na rozpoczęcie i częściowe wyrównanie strat po utracie krwi oraz pozwala lekarzom na przeprowadzenie dodatkowych badań w celu zdiagnozowania pacjenta, co jest szczególnie istotne w nagłych przypadkach. Najważniejszą czynnością jest sprawdzenie czy niedokrwistość jest regeneratywna, czy nieregeneratywna. Można to ustalić poprzez obserwację ilości we krwi młodocianych krwinek czerwonych (reticulocytów) i nasilenie ich przyrostu. Obserwacja ta ułatwia poznanie przyczyny niedokrwistości, wdrożenie odpowiedniego postępowania terapeutycznego oraz ocenę rokowania, co do jego skuteczności i możliwości powrotu pacjenta do pełnego zdrowia.

Grupy krwi u psów i kotów

Wśród psów występuje kilka różnych grup krwi, jednak nie występują u nich przeciwciała (immunoglobuliny), których działanie np. u człowieka skierowane jest przeciwko erytrocytom osobników z odmienną grupą krwi. Powstawanie takich przeciwciał w organizmach psów ma miejsce tylko w następstwie transfuzji krwi lub ciąży, dlatego przetaczanie krwi u psów, zwłaszcza po raz pierwszy, jest bezpieczne. Znajomość grup krwi dawcy czy biorcy nie jest niezbędna do przeprowadzenie procedury.

U kotów natomiast występują 3 grupy krwi. Najpowszechniejszą z nich jest grupa krwi A, która występuje u 80-90% kotów, m.in. u wszystkich mieszańców (dachowców). Grupa B z kolei obejmuje między 5, a 15% wszystkich kotów domowych. Znaczny odsetek osobników ras Devon Rex, brytyjskiej krótkowłosej, abisyńskiej, birmańskiej, perskiej, szkockiej zwisłoucha, czy somalijskiej posiada właśnie tę grupę krwi. Grupa B praktycznie nie występuje u rasy syjamskiej, burmańskiej i Maine Coon. Najrzadszą, bo występującą u ok. 1% kociej populacji jest grupa AB.

Przeprowadzenie transfuzji krwi u kota jest znacznie bardziej skomplikowane niż w przypadku psów. Koty grupą krwi B fizjologicznie produkują dużą ilość przeciwciał anty- A co znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia reakcji, które po transfuzji krwi niezgodnej grupowo wynosi ok. 80-90%. Z kolei u kotów z grupą krwi A przeciwciał przeciwko grupie B jest znacznie mniej, a ryzyko wystąpienia komplikacji po takim przetoczeniu wynosi ok. 1 %. Znajomość grup krwi dawcy i biorcy jest niezwykle istotna przy przeprowadzaniu transfuzji krwi u kotów. W szczególnych przypadkach, gdy na wykonanie oznaczenia grup krwi nie ma czasu, należy wykonać próbę krzyżową przed podaniem pacjentowi krwi.

Preparaty stosowane przy transfuzji:

krew pełna dla psów,
koncentrat czerwonokrwinkowy,
świeżo mrożone osocze,
krioprecypitat,
krew pełna dla kotów.

Utrata dużych ilości krwi z organizmu zwierzęcia stanowi zagrożenie dla jego życia i wymaga natychmiastowej wizyty w gabinecie weterynaryjnym. Warto wiedzieć, gdzie najbliżej znajdują się kliniki przeprowadzające zabiegi transfuzji krwi, dysponujące świeżą krwią, ponieważ może to uratować naszemu pupilowi życie w niebezpiecznych sytuacjach.

Skąd się bierze krew do transfuzji:

Weterynaryjne banki krwi

Na listach lecznic wypatrujcie ikon: