Dogoterapia

Dogoterapia, inaczej zwana kynoterapią lub canisoterapią, jest jedną z form zooterapii. Głównymi terapeutami są tu specjalistycznie przeszkolone psy, które poprzez swoją obecność i działanie usprawniają dzieci, młodzieży i dorosłych.

Dogoterapia

dogoterapia, inaczej zwana kynoterapią lub canisoterapią, jest jedną z form zooterapii. Głównymi terapeutami są tu specjalistycznie przeszkolone psy, które poprzez swoją obecność i działanie usprawniają dzieci, młodzieży i dorosłych.

Wyniki przeprowadzonych badań dowiodły, że psy doskonale spełniają warunki stawiane przed zooterapią. Terapia z udziałem psa została zapoczątkowana na świecie w 1964r. przez amerykańskiego psychologa Borysa Levisiona. Na podstawie obserwacji stwierdził on, że dzieciom dotkniętym autyzmem, mającym problem z nawiązaniem kontaktów międzyludzkich, z większą łatwością przychodzi budowa więzi ze swoimi psami. W Polsce stosowana jest od 1987 roku, dlatego ma swój dzień. Ogólnopolski Dzień Dogoterapii obchodzony jest 15 czerwca.

Ze względu na zróżnicowane grono odbiorców i ich potrzeby, oddziaływania terapeutyczne z udziałem psa różnicuje się na trzy dziedziny:

1.AAT Animal Assisted Therapy - jest celowym, zaplanowanym procesem, w którym psy spełniające wymagane kryteria stanowią integralną część procesu rehabilitacyjnego. AAT jest prowadzona przez specjalistów (pedagogów, psychologów, logopedów, rehabilitantów). Jej celem jest polepszenie funkcjonowania fizycznego, poznawczego, emocjonalnego i społecznego pacjentów. Terapia z udziałem psa może być kierowana do indywidualnego odbiorcy lub grupy. Czas trwania zajęć z psem nie powinien przekraczać 40 minut. Długość ta jest optymalna dla możliwości skoncentrowania psa na działaniu, które jest dla niego trudną, wymagającą wysiłku pracą.

2.AAA Animal Assisted Activity - jest działalnością stwarzającą motywacyjne, edukacyjne, rehabilitacyjne lub terapeutyczne korzyści w celu zmiany i polepszenia jakości życia podopiecznych. Jej celem jest dostarczenie zróżnicowanych bodźców i zmiana środowiska pacjentów. Odbywa się to przede wszystkim przy pomocy wolontariuszy, przeszkolonych przez specjalistów z dziedziny zdrowia ludzkiego i treserów psów. Polega na stwarzaniu naturalnych relacjach pomiędzy uczestnikami grupy dogoterapeutycznej a psami. Psy są dotykane, głaskane, wykonują polecenia mają bezpośredni kontakt z ludźmi.

3.AAE Animal Assisted Education jest celowym, zaplanowanym działaniem mającym na celu polepszenie funkcji poznawczych podopiecznego. Prowadzona jest przez specjalistę przy pomocy wolontariusza indywidualnie bądź grupowo w różnych środowiskach.

Do powszechnie stosowanych czynności podczas zajęć z psem terapeutą należy:

1. Wydawanie różnorodnych poleceń, określanie części ciała psa. Taka zabawa rozwija słownictwo i motywuje dziecko do mówienia.
2. Karmienie psów suchą karmą. Pacjent bierze do ręki karmę, przywołuje psa i tak utrzymuje rękę, aby pies mógł zjeść pokarm. Ma, to szczególne znaczenie u osób z przykurczami dłoni, zarówno dzieci jak i ludzi starszych. Jeśli występuje problem ze swobodnym rozprostowaniem palców, pies pomaga wyegzekwować ten ruch swoim nosem i pyskiem, stymuluje zakończenia nerwowe dłoni, wyzwala rozluźnienie mięśni. Często również stosuje się rzucanie karmy, które ma na celu rehabilitację ręki i wytrenowanie precyzji ruchu.
3. Pielęgnacja psa. W tym przypadku czesanie sierści psa pozwala na rehabilitację całej ręki, stymuluje ruchy precyzyjne, pozwala na zróżnicowanie stopnia nacisku dłoni.
4. Chodzenie z psem na smyczy. Szczególnie dla dzieci, które nie robią tego na co dzień jest to wielkie przeżycie. Wykonując, tę czynność są tak zaaferowane, że zapominają o własnych ograniczeniach, które często hamują ich aktywność. Ma to też znaczenie u osób starszych, które czasami trudno zachęcić do ruchu.
5. Swobodna zabawa z psami. Bieganie, rzucanie piłki, głaskanie, przytulanie. Są to po prostu zabawy, które dają radość dziecku. Jednocześnie rozwijając je emocjonalnie i fizycznie.
6. Wykonywanie ćwiczeń fizycznych przy współpracy z psem. Dzięki współudziałowi psa w rehabilitacji dzieci chętniej i swobodniej wykonują ćwiczenia niż w przypadku samodzielnej pracy. Ma to szczególne znaczenie u dzieci, u których rehabilitacja wiąże się z bólem lub monotonią wykonywanych czynności. Pies je doskonale motywuje do wysiłku, a jego obecność dziecko utożsamia z zabawą i rozrywką, a nie leczeniem.

Liczba tego typu kontaktów z psem jest nieograniczona. Istotnym elementem psiej terapii jest śmiech. Dla tych dzieci, które na co dzień mają mało radosnych chwil, każda okazja do śmiechu jest bezcenna. A śmiech, to też doskonała stymulacja mięśni i pozytywne nastawienie do świata.

dogoterapia stosowana jest wśród osób, u których występują następujące problemy:
porażenie mózgowe, niedowład kończyn, zaburzenia rozwoju motorycznego, zanik mięśni, autyzm, zespół Downa, zespół nadpobudliwości psychoruchowej, deficyt uwagi ( ADHD, ADD ),niestabilność emocjonalna, opóźnienie umysłowe, zespół Angelman'a, niedowidzenie, lub całkowity brak widzenia.

Po rozpoczęciu terapii rodzice, nauczyciele, rehabilitanci, terapeuci bardzo często obserwują następujące zmiany w rozwoju dzieci, np.: dzieci stały się bardziej aktywne ruchowo, chętniej wykonują ćwiczenia, kiedy towarzyszy im w tym pies (szczególnie w przypadku dzieci z porażeniem mózgowym i zespołem dziecka wiotkiego zaobserwowano duże zmiany), dzieci autystyczne przełamały barierę lęku przed światem zewnętrznym, nowymi ludźmi, miejscami, stały się bardziej ufne, nabrały zdolności empatii. Zaobserwowano okazywanie uczuć i emocji, a u dzieci mówiących poszerzenie zasobu słów, wydłużył się czas koncentracji uwagi oraz zdolność określania związków przyczynowo - skutkowych, aktywacja systemu wzrokowo - słuchowego, nastąpił wzrost motywacji do samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie. Natomiast w sferze fizycznej usprawnienie motoryki dużej i precyzyjnej, wzrost zakresu możliwości ruchowych, zręczności, koordynacji, równowagi, elastyczności.

Czasami, to czego nie udaje się osiągnąć lekarzom, terapeutom konwencjonalnymi metodami staje się łatwiejsze dzięki dogoterapii. Takim przykładem mogą być dzieci z autyzmem ale również osoby starsze i samotne.

Przed psem nie ukryjemy naszych smutków i obaw, które tak często skrywamy przed otoczeniem.
Posiadane przez psa zdolności pozwalają mu wyczuć zmianę zapachu skóry, zmiany w pracy serca, odróżnić tkanki chore od zdrowych. Te szczególne predyspozycje można dodatkowo rozwinąć przez odpowiednie szkolenie. Pozwala nam to nauczyć psa wyraźnego sygnalizowania zbliżającego się zagrożenia np. ataku epilepsji, hipoglikemii.

Więzi socjalne, jakie buduje pies pomiędzy sobą, a osobami ze swojego otoczenia stanowią uzupełnienie brakujących kontaktów międzyludzkich. Ma to istotne znaczenie w terapii ludzi z zaburzeniami emocjonalnymi, problemami psychicznymi.

O przydatności psów do terapii decydują zawsze cechy osobnicze oraz umiejętności przewodnika. Rasami psów często spotykanymi w kynoterapii są: Golden Retriever, Labrador Retriever, Cavalier King Charles Spaniel. Ze względu na ich spolegliwość i łatwość szkolenia. Używane w początkowym etapie doświadczeń z kynoterapią rasy psów północy Alaskan Malamute i Siberian Husky wymagają od przewodnika dużego doświadczenia i konsekwencji w prowadzeniu, nie są więc psami dla każdego.

Psy biorące udział w dogoterapii są zwierzętami specjalnie do tego celu wyselekcjonowanymi. Muszą one spełniać bardzo rygorystyczne warunki:
nie mogą przejawiać najmniejszej agresji,
być przyjazne i ufne w stosunku do ludzi,
całkowicie posłuszne swojemu opiekunowi,
czyste, zadbane, pod stałą opieką weterynaryjną,
dostosować zachowanie do sytuacji i potrzeb osób biorących udział w dogoterapii,
być cierpliwe i akceptować zachowania chorego,
nie bać się obcych miejsc, zapachów, odgłosów sprzętu medycznego.
Muszą mieć one zapewnioną odpowiednią ilość snu, wypoczynku, ruchu, zabawy, jedzenia. Tylko wesoły, chętny do pracy, wypoczęty pies będzie źródłem radości i pomocy dla chorych.
Podstawowym kryterium przydatności psa do dogoterapii są jego indywidualne cechy charakteru.

Również wygląd psa w dogoterapii jest bardzo istotny. Ma on szczególne znaczenie podczas zajęć z dziećmi, które czasami mogą bać się psów o potężnej sylwetce, masywnych, przypominających "złe wilki" z bajek. W przypadku tych ras unikamy negatywnych skojarzeń.

dogoterapia może być prowadzona w zależności od ustaleń, pogody i potrzeb np.: w domu osoby terapeutyzowanej, w szpitalu, w ośrodku rehabilitacji, w parku, na podwórku, na łące, w szpitalu i ośrodku rehabilitacji oczywiście tylko za zgodą dyrekcji.

Musimy się liczyć z faktem, że w kynoterapii nie zawsze można oczekiwać szybkich efektów. Czasami jest to długotrwały proces "małych kroczków” np. okazywanie czułości, chęć dziecka do każdego kolejnego ruchu podczas zabawy, każde nowo wypowiedziane słowo. Istotne jest też to, że dziecko podczas zajęć czuje się ważne i potrzebne.

data publikacji artykułu: 2009-07-27

Popularne teraz

Komentarze