Toksoplazmoza

Wywołuje ją pasożyt Toxoplasma gondii, przechodzący swój pełny cykl rozwojowy jedynie w organizmach kotowatych. Oczywiście, nie przysparza to kotom dobrej prasy - niesłusznie są oskarżane o bycie głównym źródłem zarażenia toksoplazmozą.

Wywołuje ją pasożyt Toxoplasma gondii, przechodzący swój pełny cykl rozwojowy jedynie w organizmach kotowatych. Oczywiście, nie przysparza to kotom dobrej prasy - są oskarżane o bycie głównym źródłem zarażenia toksoplazmozą. Artykuł ten zawierać będzie kilka cennych informacji, obalających mity na ten temat.

Wewnątrzkomórkowy pasożyt produkuje tzw. oocysty - maleńkie twory, mierzone w mikrometrach, wydalane wraz z kałem żywiciela (kota). Okres siewstwa nie przekracza trzech tygodni. W sprzyjających warunkach oocysty potrzebują dwóch do czterech dni aby stać się w pełni inwazyjnymi. Zaabsorbowanie ich w tym czasie grozi długotrwałą i niebezpieczną w skutkach infekcją.
Oocysty wydalone z kałem kotów zanieczyszczają środowisko - trawniki, place zabaw, pola uprawne, tereny rekreacyjne. Za pośrednictwem nieumytych rąk, niedomytych warzyw i owoców, skażonej wody trafiają do organizmu człowieka. Absorpcja jest możliwa także za pośrednictwem dróg oddechowych - pierwotniak może zanieczyszczać powietrze. Wektorami rozprzestrzeniania się schorzenia są także owady, ich obecność na pożywieniu zagraża więc naszemu zdrowiu. Ludzie mają także szansę zachorować po spożyciu zarażonego cystami, niedogotowanego mięsa lub niepasteryzowanego mleka pochodzącego od zwierząt chorych. Oocysty mogą wnikać przez błony śluzowe i spojówki - nie jest więc wykluczone przejście choroby bezpośrednio z zainfekowanego kota na człowieka. Pies chorujący na toksoplazmozę nie stanowi zagrożenia dla zdrowia ludzi.

Koty i psy mogą zarażać się toksoplazmą wielokrotnie w ciągu swojego życia. Źródło zakażenia to w ich przypadku: surowe mięso (zarażone), gleba, mleko matki oraz upolowane gryzonie, będące nosicielami T.gondii. Większość kotów po pierwszym zarażeniu chorobą wytwarza trwałą odporność na nią, co skutkuje brakiem siewstwa. Ponadto zwierzęta trzymane w domu i żywione wyłącznie karmą mają minimalne szanse na zachorowanie.

Objawy

toksoplazmoza najczęściej przebiega bezobjawowo. W części przypadków zaobserwować można reakcję ze strony węzłów chłonnych - powiększają się, zazwyczaj szyjne i karkowe. Możliwa jest także gorączka, bóle mięśni, ogólne odczucie osłabienia, bóle głowy, zapalenie gardła.
U dorosłych toksoplazmoza może mieć charakter narządowy. Wywołuje wówczas zmiany w płucach, sercu, wątrobie, mięśniach, mózgu i oczach.
U ludzi z nabytym lub wrodzonym upośledzeniem czynności immunologicznych toksoplazmoza przebiega bardzo ciężko, a towarzyszące jej objawy związane są z zaburzeniami funkcjonowania centralnego układu nerwowego.

Najbardziej fatalna w skutkach jest infekcja T.gondii u kobiety ciężarnej, która nigdy wcześniej nie chorowała na toksoplazmozę (podczas choroby wytwarzają się przeciwciała, które chronią przed powtórnym zarażeniem). Prawdopodobieństwo przeniknięcia pasożyta przez krew matki do płodu wzrasta wraz z czasem trwania ciąży. Także efekty inwazji są różne w każdym z trzech trymestrów. W pierwszym infekcja, choć statystycznie najmniej prawdopodobna, kończy się zazwyczaj poronieniem. Drugi trymestr charakteryzuje się trzydziestoprocentowym wskaźnikiem zachorowalności płodów, z których znakomita większość rodzi się z objawami padaczki, zwapnienia mózgu lub wodogłowia. Płody zarażone w trzecim trymestrze należą do prawie siedemdziesięcioprocentowej grupy ryzyka, jednak w ich przypadku objawy infekcji rzadko są widoczne od razu po urodzeniu. W pierwszym roku życia zaczyna za to reagować ich centralny układ nerwowy, a po kilku latach możliwe jest ujawnienie zmian w narządzie wzroku.

Diagnoza i leczenie

W przypadku zarażenia droga pokarmową lub oddechową stosuje się antybiotykoterapię (częstokroć kilka razy powtarzaną). U płodu wady anatomiczne wynikające z inwazji T. gondii nie są możliwe do wyleczenia. Do prawidłowej diagnozy niezbędna jest analiza objawów oraz badanie serologiczne. Często potrzebny jest zestaw różnego rodzaju badań diagnostycznych, aby ponad wszelką wątpliwość potwierdzić lub wykluczyć występowanie choroby

Zapobieganie

* wykluczenie z diety surowego mięsa i niepasteryzowanego mleka
* gotowanie mięsa odpowiednio długo i we właściwej temperaturze (min 58 st.C ; 10 min.)
* dokładne mycie warzyw i owoców oraz płodów leśnych
* utrzymywanie higieny w miejscu przyrządzania posiłków
* częste i dokładne mycie rąk - po przyjściu z podwórka, po pracach ziemnych, przed jedzeniem, przed paleniem papierosów
* wysoki poziom higieny w najbliższym otoczeniu
* karmienie kota karmą, unikanie surowego mięsa
* wykonywanie cyklicznych badań kału pupila w celu wykrycia ewentualnego siewstwa oocyst
* codzienne sprzątanie kuwety kota i jej okolic
* w przypadku kobiet ciężarnych - unikanie kontaktu z kocimi odchodami
* nie wypuszczanie kota na zewnątrz mieszkania

* ograniczenie kotu możliwości polowania na gryzonie


Badania przeprowadzone w województwie wielkopolskim wykazały, że pośród zarażonych toksoplazmozą kobiet ponad 80% nie miało kontaktu z kotem. Warto więc zauważyć, że środki, które należy przedsięwziąć celem uniknięcia inwazji sa przede wszystkim związane z prawidłowymi nawykami higienicznymi. Obecność kota w najbliższym otoczeniu może, ale nie musi być podstawowym czynnikiem chorobotwórczym.


data publikacji artykułu: 2010-03-05

Popularne teraz

Komentarze