Bruceloza
Bruceloza
Inne nazwy brucelozy to : gorączka maltańska, choroba Banga, gorączka falująca, gorączka kozia, gorączka skalna, gorączka gibraltarska.
Jest to choroba zwierząt wywołana przez pałeczki z rodzaju Brucella. Nazwę swoją bakterie zawdzięczają odkrywcy - Sir David Bruce, anielski lekarz wojskowy, wyselekcjonował i opisał patogen w 1887 r. Powodowane nim zakaźne ronienie kóz na Malcie dostarczyło Anglikowi materiału badawczego ( stąd dawne nazwy choroby - gorączka maltańska lub śródziemnomorska ). Na cześć lekarza chorobę nazwano brucelozą, a pierwszą sklasyfikowaną bakterię - Brucella malitensis ( od Malty).
Niespełna dziesięć lat później duński lekarz Bernard L. F. Bang odkrył Brucella abortus ( zwaną pałeczką Banga ), powodującą zakaźne ronienie u bydła. Do grupy pałeczek Brucella należą także B. suis (świnie) i B. canis (psy) . W sumie istnieją cztery ich odmiany ( z sześciu ) patogenne dla człowieka.
Choroba łatwo się rozprzestrzenia, dlatego w przypadku wykrycia choroby u zwierząt hodowlanych stosuje się uboje sanitarne.
Do zarażenia u ludzi dochodzi najczęściej w przypadku osób pracujących ze zwierzętami ( lekarze weterynarii, hodowcy, dojarze, owczarze ), stanowiącymi potencjalny rezerwuar zarazków. Szczególnie osoby pracujące przy odbieraniu porodów muszą mieć się na baczności - bezwzględnie powinny przestrzegać zasad bhp i higieny oraz nosić odzież ochronną. Także pracownicy przemysłu mięsnego i mlecznego należą do grupy wysokiego ryzyka zarażenia brucelozą.
Pałeczki Brucella zainfekować mogą organizm ludzki przez skórę i spojówki oraz drogą wziewną. Zakaźne są wydaliny okołoporodowe zwierząt ( zarażają ściółkę, pokarm ). Także picie niepasteryzowanego mleka może być przyczyną choroby - wówczas zarażenie następuje drogą pokarmową.
Objawy
Po inwazji bakterie lokują się w węzłach chłonnych, gdzie przechodzą okres inkubacji, trwający nawet kilka tygodni. Potem patogeny wędrują do narządów, objawy są więc związane z miejscem, które zostało zaatakowane. Najczęściej są to śledziona, wątroba i szpik. Tworzą się w nich ziarniaki, w istnieniu których upatruje się przyczyny przetrwania zakażenia. Ostra faza początkowa choroby ( trwająca nawet rok ) obejmuje zazwyczaj objawy niecharakterystyczne. Występują poty, dreszcze, bolesność stawów i narządów, złe samopoczucie, utrata apetytu, często bóle kręgosłupa, bóle mięśni, bóle głowy. Rozwój choroby implikuje pojawienie się objawów bardziej specyficznych - zapalenie stawów, powiększenie wątroby i śledziony, objawy neurologiczne oraz zapalenie jąder i najądrzy u mężczyzn. Charakterystyczna dla brucelozy jest tzw. falująca gorączka.
bruceloza nie powoduje u człowieka poronień ( jak u zwierząt ) ani patologicznych zmian płodu. Jak każda inna infekcja bakteryjna może jednak mieć wpływ na poronienie, szczególnie w przypadku ostrego przebiegu.
Faza przewlekła ( dłuższa niż 12 miesięcy ) choroby niesie ze sobą zmiany stawowe, upośledzenie słuchu, utratę masy ciała oraz zespół zaburzeń psychicznych - zazwyczaj związanych z obniżeniem nastroju i depresją. Długotrwała infekcja pozostawić może nieusuwalne zmiany w kośćcu i narządach miękkich.
Diagnoza i leczenie
Duże znaczenie w diagnozowaniu brucelozy ma wywiad epidemiologiczny , potwierdzający możliwość kontaktu z zakażonymi wydzielinami odzwierzęcego pochodzenia. Badania laboratoryjne obejmują analizę serologiczną materiału pobranego z krwi lub szpiku kostnego pacjenta.
Leczenie trwa stosunkowo długo, gdyż istnieje ryzyko wznowienia objawów - bakterie namnażają się wewnątrzkomórkowo, co utrudnia ich wytępienie. Jako leki pierwszego rzutu stosuje się antybiotyki z grupy tetracyklin, np. doksycyklinę, aminoglikozydy, ryfampicynę. Działają one w pierwszej fazie choroby - pomagają ją skrócić, uniknąć powikłań oraz powstrzymać rozwój fazy przewlekłej. Wskazana jest hospitalizacja.
Zapobieganie
* szczepienie kierunkowe zwierząt
* szczepienie ludzi należących do grupy wysokiego ryzyka
* pasteryzowanie mleka
* stosowanie odzieży i ochronnej przez osoby pracujące ze zwierzętami
* nie dopuszczanie do kontaktu psów domowych z nieznajomymi zwierzętami ( krycie przyczynia się do zarażenia pałeczkami Brucella )
Na szczęście w Polsce bruceloza nie występuje prawie w ogóle ( kilka przypadków rocznie ). Jest to wynikiem dobrze przeprowadzonych działań profilaktycznych - głównie w zakresie kontroli zwierząt hodowlanych oraz ustalenia reguł wprowadzania w obieg żywności pochodzenia odzwierzęcego ( pasteryzacja mleka ).
Przypadki zachorowań w ostatnich latach na terenie Polski związane są zazwyczaj z importem choroby ( zwierzęta i ludzie ) z terenów endemicznych. Od lat 80 -tych XX w. Polska określana jest w raportach epidemiologicznych jako kraj wolny od brucelozy.
Polecane produkty
Popularne teraz
Czy domowy kot da sobie radę w naturze?
Światowy Dzień Zwierząt
Co dwie głowy to nie jedna – żółw mutant
Pingwiny na wsi
Kardiomiopatia przerostowa u kotów
