Opieka nad psim oseskiem

Początkowy okres życia szczenięcia, do osiągnięcia dojrzałości psychicznej oraz fizycznej, ma kluczowe znaczenie dla jego dalszego rozwoju. Nie wolno zaniedbać żadnego aspektu rozwoju maleńkiego pieska. Odpowiednie żywienie i pielęgnacja zapewnią mu właściwy start w życie.
Zagadnieniom żywienia psich osesków poświęciliśmy osobny artykuł na portalu Vetopedia. W poniższym tekście skupimy się na zagadnieniach związanych z pielęgnacją oraz stymulacją rozwijającego się, szczenięcego organizmu.

Po narodzinach

Po porodzie nie należy zwlekać z oględzinami szczeniąt. Szczególną uwagę zwrócić trzeba na występowanie wad anatomicznych, masę ciała oseska oraz pozostałe wskaźniki stanu zdrowia (tętno, odruchy, owłosienie itp.).

Ciężar

Średnia masz urodzeniowa szczeniaka wynosi w przybliżeniu : 1% masy ciała matki w przypadku ras dużych, 2% u ras średnich, 3% u ras małych i 4% w przypadku ras miniaturowych. Pieski urodzone przedwcześnie mają niższą niż standardowa masę ciała. Pomiaru należy dokonać w pierwszych dwunastu godzinach od porodu. Następne ważenia powinny odbywać się codziennie, do ukończenia drugiego tygodnia życia. W tym czasie szczeniak winien osiągnąć dwukrotność wyjściowej masy ciała. Po kilkunastu dniach od porodu można zrezygnować z codziennego ważenia i przeprowadzać je w odstępach kilkudniowych.
Brak przyrostu masy ciała może świadczyć o zaburzeniach rozwoju bądź chorobie zwierzęcia.

Temperatura

Ciało psiego noworodka ma temperaturę pomiędzy 35,5 a 36 stopni Celsjusza. Po czterech tygodniach wzrasta ona do około 38 stopni. Ciepłota poniżej 35 stopni świadczyć może o wadach wrodzonych małego organizmu. Jest ona wówczas wynikiem obniżonego poziomu glukozy we krwi, która to dysfunkcja towarzyszy chociażby niedożywieniu czy wodogłowiu. Także wcześniaki oraz mioty z trudnych porodów charakteryzować się mogą obniżoną temperaturą ciała. Także zdrowe szczenięta mogą mieć problem z zachowaniem stałej temperatury ciała, ponieważ mechanizmy prawidłowej gospodarki energetycznej organizmu nie są u nich jeszcze ostatecznie wykształcone. Zawsze należy więc znaleźć przyczynę takiego stanu rzeczy.
Pomiaru temperatury dokonujemy u szczeniaczków w odbytnicy.

Ogrzanie oseska powinno przebiegać powoli. Pozwoli to zminimalizować ryzyko wystąpienia groźnych dla zdrowia, a nawet życia pieska, reakcji niepożądanych (zaburzeń ze strony układu krwionośnego). Niezbędne jest zorganizowanie miejsca, w którym umieszczamy butelkę z ciepłą wodą i które wyściełamy przyjemnym w dotyku materiałem. Temperatura, stale kontrolowana przez opiekuna, wynosić powinna w takim posłaniu około 32 stopnie. Podawanie glukozy dodatkowo korzystnie wpłynie na proces podwyższania temperatury oseska.
Pamiętać należy, że nie powinno się karmić szczeniąt z obniżoną temperaturą ciała. Związana jest ona bowiem często z zaburzeniami ruchów robaczkowych jelit, obniżonym krążeniem i wydzielaniem enzymów. Żywienie w takim przypadku doprowadzić może do biegunki, a co za tym idzie, do bardzo niebezpiecznego dla noworodków odwodnienia.

Wady wrodzone

Ich występowanie może być uwarunkowane genetycznie, jak również związane z działaniem czynników zewnętrznych, na których wpływ narażona była suka w czasie ciąży. Niejednokrotnie przyczyną wad wrodzonych jest niedożywienie suki, nadmierna bądź niewystarczająca suplementacja witamin i innych składników (głównie wit.A, B11, białka) lub oddziaływanie substancji toksycznych (farby, lakiery, związki toksyczne w pożywieniu). Niektóre wady widoczne są od razu (rozszczepienie podniebienia, zbyt mała lub zbyt duża ilość palców), inne uwidaczniają się z wiekiem (np. zaburzenie zrostu powłok brzusznych, wnętrostwo, głuchota), jeszcze inne pozostają ukryte (lekkie rozszczepienie kręgosłupa ma szansę nigdy nie zostać zdiagnozowane).
Oczywiście wiele schorzeń spowodować może śmierć szczeniąt już w życiu płodowym. Niektóre zaburzenia rozwoju psiego oseska uniemożliwiają jego samodzielne funkcjonowanie. Niezbędna jest wówczas eutanazja zwierzęcia.

Zmysły

Charakterystyczna dla dopiero co narodzonych piesków jest niedojrzałość w funkcjonowaniu oraz budowie wielu narządów. Szczenięta rodzą się ślepe i głuche. Powieki rozklejają się u nich standardowo przed ukończeniem drugiego tygodnia życia. Kanały słuchowe otwierają się u niektórych psów dopiero w trzecim tygodniu, a u niektórych już w pierwszym. Zapach i smak należą do kategorii odczuwanych już przez najmłodsze psiaki. Najintensywniej jest jednak u psich osesków rozwinięty zmysł dotyku. To za jego pomocą nawiązują - już w pierwszych godzinach życia - kontakt ze światem zewnętrznym. Ciepłe ciała matki i rodzeństwa, będąc jednym z pierwszych bodźców, zapewniają małej istocie poczucie bezpieczeństwa. Aby ludzki opiekun miał szansę równie dobrze się kojarzyć, powinien jak najwcześniej sygnalizować swoją obecność czułym i delikatnym głaskaniem. Chociaż proces socjalizacji zwierząt zaczyna się dopiero około trzeciego tygodnia życia, już dużo wcześniej kodują one, w szczególności te powtarzalne, bodźce. Od bardzo wczesnych chwil psie maluchy są w stanie zidentyfikować zapach opiekuna.

Od oseska do szczeniaka

Już w trzecim tygodniu życia małe pieski zyskują zdolność samodzielnego - choć wciąż niewprawnego - poruszania się. Uczą się spożywania pokarmów bez pośrednictwa butelki lub sutka, nawiązują coraz intensywniejsze kontakty z rodzeństwem i przedstawicielami innych gatunków (w tym ludzkiego). Pomału też poznają nowe smaki, zapachy, dźwięki. Zaczynają im rosnąć pierwsze zęby. Okres między trzecim a dwunastym tygodniem życia szczeniaka nazywamy socjalizacyjnym. Silnie nastawiony na poznawanie piesek będzie w tym czasie ze zwielokrotnioną siłą czerpał naukę z okoliczności i wydarzeń, w jakich przyjdzie mu uczestniczyć. Jest to więc dobry moment na wprowadzenie podstawowego treningu (np. czystości). Jednocześnie nie wolno zapominać o tym, że struktura psychiczna tak młodego zwierzęcia jest bardzo delikatna. Należy w związku z tym położyć duży nacisk na minimalizowanie stresu i budowanie relacji opartej na poczuciu bezpieczeństwa i zaufaniu.
Dobrze prowadzony i traktowany szczeniak ma szansę wyrosnąć na ufnego, kontaktowego i pewnego siebie psa. Inwestycja w pierwsze trzy miesiące życia psa jest lokatą, której znaczenie dla dalszych jego losów trudno przecenić.