Choroby układu oddechowego szczurów

Choroby układu oddechowego szczurów

Jedną z najczęstszych chorób występujących u szczurów hodowanych w warunkach domowych są schorzenia układu oddechowego. Mogą zapaść na nie zwierzęta w każdym wieku, niezależnie od płci, jednak szczególnie predysponowane są tzw. szczury „rasowe”. Do najbardziej wrażliwych odmian zaliczamy dumbo, rex oraz szczury bezwłose.
Proces chorobowy ma z reguły przebieg przewlekły i rozwija się tygodniami, a nawet miesiącami. Często zwierzęta trafiające do lekarza weterynarii są w zaawansowanym stadium choroby, a ich rokowanie jest ostrożne. Dlatego w przypadku tego schorzenia niezwykle ważne jest, by właściciele szczurów umiejętnie rozpoznawali pierwsze niepokojące symptomy oraz nie bagatelizowali ich.

Przyczyny

Pierwotnym czynnikiem zakaźnym wywołującym chorobę jest u większości zwierząt Mycoplasma pulmonis. Szczury zarażają się nią od matki już w życiu płodowym lub bezpośrednio przy porodzie i stają się nosicielami patogenu na całe życie. Bakteria ta ze względu na swoje nietypowe właściwości (brak ściany komórkowej, rozwój wewnątrz komórek żywiciela) jest oporna na wiele antybiotyków, co sprawia że choroba ma charakter przewlekły i często nawraca.
Mykoplazma może przez długi czas pozostać „uśpiona” wewnątrz organizmu i zainicjować proces chorobowy dopiero w sprzyjających dla niej warunkach. Czynniki uaktywniające proces chorobowy to m.in.: stres (bardzo szybko osłabia układ immunologiczny szczura!), amoniak pochodzący z moczu i kału, pył ze ściółki, związki drażniące (fenole) zawarte w trocinach z drzew iglastych, dym tytoniowy, przeciągi, niska wilgotność powietrza, duże zagęszczenie zwierząt. Gdy już dojdzie do rozwoju choroby zazwyczaj jest ona wikłana przez kolejne bakterie (np. Pasteurella, Klebsiella, Streptococcus, Corynebacterium) a także i wirusy ( Sendai, SDA).

Objawy

Objawy kliniczne zależą on czasu trwania choroby, stadium jej zaawansowania, rodzaju patogenów oraz miejsca infekcji dróg oddechowych. Początkowo, gdy proces dotyczy górnych dróg oddechowych, obserwujemy zwykle katar, kichanie, głośne odgłosy oddychania przypominające „gruchanie”, w kącikach oczu mogą zbierać się porfiryn („czerwone łzy”). Jeżeli na tym etapie nie zostanie podjęte leczenie proces chorobowy zacznie przenosić się na dolne drogi oddechowe (tchawica, płuca). Zaczniemy obserwować wówczas duszność wdechowo-wydechową (początkowo słabo wyrażoną, ale z czasem przybierającą na sile). Zwierzę jest osowiałe, apatyczne, szybko się męczy, ma obniżony apetyt lub wcale nie chce jeść, włos staje się matowy, zmierzwiony.
W zaawansowanym stadium choroby zwierzęta przyjmują postawę ułatwiającą oddychanie – przednie kończyny wysunięte do przodu, głowa uniesiona do góry. Nienaturalne pozycje zauważalne są także podczas snu. Gdy zakażenie przeniesie się na ucho środkowe lub wewnętrzne obserwujemy wówczas skręt szyi, brak równowagi, ruchy wokół własnej osi.

Leczenie

Niezbędna jest antybiotykoterapia oraz niekiedy również leki przeciwzapalne. Rodzaj antybiotyku, dawkowanie oraz czas trwania terapii ustala lekarz weterynarii na podstawie oceny stanu klinicznego i stopnia zaawansowania choroby. Wskazana jest również suplementacja preparatami immunostymulującymi (np. beta-glukan) oraz witaminami i probiotykami. Terapię farmakologiczną warto połączyć z „inhalacjami” przeprowadzanymi 2 razy dziennie po 15 minut (w szklance wrzątku mieszamy łyżeczkę soli iwonickiej, łyżeczkę septosanu i kilka kropel aminofiliny, roztwór umieszczamy w płaskim naczyniu przy klatce, którą przykrywamy kocem). Poza leczeniem niezwykle ważna jest eliminacja czynników zwiększających wrażliwość zwierzęcia (stres, przeciągi, amoniak..).
Należy pamiętać, że mykoplazmoza jest schorzeniem niewyleczalnym, a zarażony szczur jest nosicielem zarazka do końca życia. Terapia ma na celu działanie przeciw objawowe oraz eliminację wtórnych powikłań.

Zapobieganie

• Wczesne rozpoznawanie i leczenie chorób układu oddechowego o łagodnym przebiegu


• Unikanie stresu (hałas, inne zwierzeęta, rozłąka z właścicielem, zagęszczenie)


• Regularna wymiana ściółki (unikanie wzrostu stężenia amoniaku w otoczeniu)


• Ustawienie klatki w miejscu wolnym od przeciągów, dymu tytoniowego, oparów kosmetyków itp.


• Używanie ściółki niepylącej, wolnej od substancji drażniących


• Poddanie wszystkich nowych zwierząt 14-dniowej kwarantannie