Zęby zdrowych gryzoni

Zęby zdrowych gryzoni

Gryzonie gryzą wszystko, co tylko znajdzie się w ich otoczeniu i co nie jest twardsze od ich mocnych i nieustannie rosnących zębów. Stały wzrost siekaczy sprawia, że muszą je ciągle ścierać. Bardzo lubią obgryzać nieodpowiednie przedmioty. „Smakuje” im papier, karton, drewno oraz wszelkiego rodzaju tkaniny i wyroby skórzane. Lubią zmierzyć się ze ścianami czy futrynami i nie odmówią sobie przyjemności spróbowania znajdujących się w ich zasięgu kabli elektrycznych, nawet jeżeli są one pod napięciem.
Żyjąc na wolności gryzonie ścierają zęby na twardych pokarmach, materiałach używanych do budowy skomplikowanych gniazd lub nor, a także podczas przegryzania się przez napotykane przegrody. W taki właśnie sposób utrzymują odpowiednią długość swoich zębów.

Prawidłowe uzębienie gryzoni

Chociaż nie wszystkie gryzonie są zwierzętami roślinożernymi to mają układ zębów typowy dla większości zwierząt odżywiających się tylko pokarmem roślinnym, to znaczy: wysunięte do przodu siekacze, brak kłów, bezzębny odcinek zwany diastemą, który znajduje się przed zwartym blokiem zębów policzkowych.
U wszystkich gatunków gryzoni siekacze czyli zęby przednie stale rosną. Są one wyjątkowo ostre i mają mniej lub bardziej łukowaty kształt. Siekacze górne są krótsze od dolnych i u poszczególnych gatunków różnią się długością. Na przykład u szynszyli długość górnych siekaczy wynosi 5mm, a dolnych 9mm; u świnki morskiej odpowiednio 14-16mm i 20-22mm. Spośród gryzoni najdłuższe korzenie siekaczy mają pieski preriowe i pozostałe gatunki wiewiórkowatych.
Prawidłowy kolor siekaczy u dorosłych gryzoni to różne odcienie żółtego, poprzez pomarańczowy do brązowego włącznie. Takie zabarwienie zębów nie jest oznaką złej higieny, lecz przeciwnie – zdrowia.
U gryzoni za siekaczami szczęki i żuchwy widnieje po każdej stronie dość długi odcinek bezzębny (wspomniana powyżej diastema), za którym dopiero, już w jednolitym, zwartym szeregu tkwią zęby przedtrzonowe (nie u wszystkich gatunków) i trzonowe, używane do żucia i rozdrabniania pokarmu. U świnek morskich zęby przedtrzonowe i trzonowe są zazwyczaj zakrzywione, dlatego płaszczyzna zgryzu zębów policzkowych ułożona jest pod pewnym kątem, większym niż na przykład u szynszyli. Dolne zęby przedtrzonowe mają trójkątny kształt. U wszystkich roślinożernych gatunków gryzoni powierzchnia zębów policzkowych jest szeroka, regularna, płaska albo mniej lub bardziej falista, lecz wystarczająco szorstka do właściwego rozcierania warzyw i innych rodzajów pożywienia. Warto pamiętać, że u niektórych gatunki gryzoni (np.: chomików, myszy, szczurów i gerbili) zęby trzonowe nie rosną przez całe życie.
Ilość zębów trzonowych i przedtrzonowych zależy od gatunku, czasami ich brak. I tak na przykład chomik, gerbil, szczur oraz mysz mają po 16 zębów: 4 siekacze (2 górne i 2 dolne) oraz 12 zębów trzonowych (po 4 z każdej strony), świnka morska, szynszyla i koszatniczka po 20 zębów – oprócz 4 siekaczy oraz 12 zębów trzonowych obecne są jeszcze 4 zęby przedtrzonowe (po 1 z każdej strony). Natomiast burunduk i piesek preriowy należące do rodziny wiewiórkowatych mają: 4 siekacze, 4 zęby przedtrzonowe górne i 2 dolne oraz 12 zębów trzonowych – w sumie 22 zęby.

Zapobieganie problemom związanym z zębami

Aby nie dopuścić u gryzoni do wzrostu zębów ponad miarę, opiekun powinien dostarczać im odpowiednich i bezpiecznych materiałów, których nadgryzanie przynosiłoby im większą korzyść niż niszczenie chociażby własnej klatki. Do tego celu mogą służyć na przykład gałęzie drzew liściastych, po których zwierzątka mogą się również wspinać. Z pewnością duża ilość dobrego siana zachęci gryzonie do żucia i „pasienia się”. Siano sprzedawane w postaci sprasowanych kostek lub bloków stanowi doskonałe źródło włókna, które pozwala na prawidłowe ścieranie zębów. W sklepach zoologicznych można również dostać specjalne gryzaki (kolby), które nadają się świetnie do tego celu. Staramy się unikać podawania zbyt dużej ilości miękkiego pokarmu, ponieważ, aby zaspokoić swój apetyt, nasz mały pupil z pewnością wybierze ten właśnie zamiast pokarmu twardego.

W celu zapewnienia prawidłowego ścierania zębów pamiętajmy również, że:

• u mysz wskazany jest dodatek niewielkich ilości twardego, spieczonego chleba, sucharów oraz ciastek dla psów, które są doskonałym materiałem do gryzienia i zapobiegają nierównemu ścieraniu się zębów;


• chomikom, oprócz gałązek (najlepsze z jabłoni i innych drzew owocowych) oraz wszelkich twardych nasion, można podawać suche kawałki chleba, suchary, ciastka dla psów i suchy makaron. Według niektórych hodowców do szczególnych przysmaków tych maluchów należą nieskostniałe części szkieletu młodych zwierząt np. kurcząt czy cieląt.


• u gerbili i myszoskoczków można zapobiegać przerostowi siekaczy podając im makaron, gałązki jabłoni, specjalne gryzaki, orzechy lub ciastka dla psów;


• u szczurów należy zwrócić uwagę aby w diecie znalazły się twarde ziarna zbóż (pszenica, kukurydza, jęczmień, itp.). Niezbędne dodatki to: marchew i owoce. Wskazany jest dodatek sucharów, ciastek dla psów (dobre źródło wapnia i fosforu) i suchego makaronu. Szczurom karmionym tylko płatkami owsianymi nadmiernie wyrastają zęby.


• wiewiórki ziemne muszą mieć dostęp do odpowiedniej ilości twardego pokarmu, takiego jak bezpieczne do żucia gałęzie (np. z gruszy czy jabłoni), orzechy, ciastka dla psów, niesłodzone krakersy czy tosty;


• w klatce szynszyli powinny znaleźć się kamienie pumeksowe lub kawałki cegły, które zachęcają zwierzęta do gryzienia i tym samym do ścierania zębów.