Zapalenie ucha środkowego i wewnętrznego u królików

Ucho środkowe to część narządu słuchu znajdująca się za błoną bębenkową. Złożone jest z plątaniny małych kości i nerwów, których zadaniem jest przenoszenie dźwięków z ucha zewnętrznego dalej, w stronę mózgu. Kanałem łączącym ucho środkowe z jamą nosową jest tzw. trąbka Eustachiusza. Znajdujące się bliżej mózgu ucho wewnętrzne jest odpowiedzialne za równowagę.
Zapalenie tych części narządu słuchu nie należy u królików do rzadkich. Zawsze stanowi ono duże zagrożenie dla zdrowia zwierzęcia.

Ucho środkowe to część narządu słuchu znajdująca się za błoną bębenkową. Złożone jest z plątaniny małych kości i nerwów, których zadaniem jest przenoszenie dźwięków z ucha zewnętrznego dalej, w stronę mózgu. Kanałem łączącym ucho środkowe z jamą nosową jest tzw. trąbka Eustachiusza. Znajdujące się bliżej mózgu ucho wewnętrzne jest odpowiedzialne za równowagę.
Zapalenie tych części narządu słuchu nie należy u królików do rzadkich. Zawsze stanowi ono duże zagrożenie dla zdrowia zwierzęcia.

Czynniki patogenne

W jamie nosowej nawet zdrowych królików naturalnie występuje bakteria o wdzięcznej nazwie Pasteurella multocida. Często jej nosicielami są zwierzęta nie wykazujące żadnych objawów chorobowych. Od odporności zwierzaka, a także od zjadliwości obecnego w jego organizmie szczepu, uzależniony jest bowiem rozwój ewentualnej infekcji. Zakłada się, że przyczyną części zakażeń bakteryjnych ucha środkowego jest inwazja Pasteurella, rozpoczynająca się w jamie nosowej i przemieszczająca się wzdłuż trąbki Eustachiusza.

Innymi mikroorganizmami, bytującym w jamie nosowej królika i stanowiącymi zagrożenie dla narządu słuchu są m.in. gronkowiec złocisty - Staphylococcus aureus, Escherichia coli oraz bakterie Enterococcus, Proteus itp.

W przypadku królików zdarzają się także infekcje drożdżakami z grupy Candida i Pityrosporum. Rzadziej ma miejsce infekcja wynikająca ze szkodliwej działalności grzybów Cryptococcus, bedących pasożytami o wąsko wyspecjalizowanym polu działania w organizmie żywiciela.

Przebieg choroby

Zapalenie ucha środkowego zawsze przebiega za barierą, jaką stanowi błona bębenkowa. W wyniku reakcji organizmu na obecność bakterii, grzybów lub innych pasożytów, powstaje wydzielina ropna. Jej obecność powoduje stan zapalny, którego konsekwencją jest ogromny ból. Pęknięcie błony bębenkowej, niewykluczone przy tego typu infekcjach, prowadzić może do rozprzestrzenienia choroby (wraz z sączącą ropą) także na obszar ucha zewnętrznego. Bardzo niebezpieczne jest rozprzestrzenianie się zakażenia w odwrotnym kierunku, do ucha wewnętrznego. Objawy takiej ekspansji opisane są w akapicie poniżej.
Zapalenie narządu słuchu prowadzić może do głuchoty zwierzęcia.

Objawy

Objawy zapalenia ucha środkowego mogą się w ogóle nie różnić od symptomów, związanych z infekcją zewnętrznego kanału słuchowego. Królik potrząsa głową i uszami, drapie słuchy łapką, może być bardzo markotny i odmówić przyjmowania pokarmu. Widać po nim, że odczuwa dotkliwy ból. Jeśli w przebiegu choroby nastąpi pęknięcie błony bębenkowej, zaobserwować będzie można w kanale słuchowym wyciek wydzieliny ropnej.

W przypadku zakażenia ucha wewnętrznego występują objawy neurologiczne - oczopląs poziomy lub rotacyjny, kręcz (wynikające z uszkodzenia nerwów jednostronne przechylenie i przekrzywienie głowy) oraz ataksja. Ten ostatni objaw, zwany tez niezbornością ruchową, to nic innego, jak kręcenie się w kółko, zataczanie się, niemożność utrzymania stałej pozycji ciała.

Diagnozowanie

W diagnozowaniu zapalenia ucha środkowego pomóc może zdjęcie rentgenowskie. Stanom zapalnym w tym rejonie towarzyszyć mogą bowiem zmiany w strukturze tkanki miękkiej, widoczne na obrazie RTG jako plamy szarawej, nie przepuszczającej światła masy. Istnieje także możliwość występowania stwardnień i rozrostu kości, obejmujących swym zasięgiem nawet kość skroniową oraz staw żuchwy. Ponadto zdjęcie rentgenowskie ujawni ewentualne problemy stomatologiczne, z których występowaniem wiązać się może geneza choroby ucha.

W przypadku podejrzenia - na podstawie objawów neurologicznych - zapalenia ucha wewnętrznego, należy wykluczyć inne przyczyny kręczu czy ataksji (np. Encefalozoonozę).

Metoda posiewowa ( z wydzielin usznych ), z identyfikacją i antybiogramem, pozwoli na prawidłowe określenie czynników patogennych oraz ich domniemanej odporności na określone grupy leków. Taka procedura zwiększa skuteczność leczenia i pozwala uniknąć nadmiernego obciążania organizmu pupila nieskutecznymi farmaceutykami.

Niezbędna wydaje się również otoskopia - wziernikowe badanie ucha. Pozwoli ono stwierdzić, czy błona bębenkowa uległa uszkodzeniu, co ma ogromne znaczenie dla sposobu dalszego postępowania w leczeniu.

Leczenie

Leczenie zawsze przeprowadzane jest pod nadzorem lekarza weterynarii. Jeśli nie ma możliwości wykonania posiewu, należy dobrać antybiotyk, którego działanie przekracza barierę krew - mózg. Do najczęściej stosowanych u królików farmaceutyków należą bicylina i chloramfenikol. Cechuje je duża skuteczność zarówno w przypadkach leczenia zapaleń ucha środkowego, jak i wewnętrznego. Stosuje się także sulfonamidy, zdarzają się tez terapie łączone z dwóch grup antybiotyków.

Leczenie powinno mieć przebieg bardzo intensywny i trwać długo, minimum kilka tygodni. Jeśli leczenie jednym farmaceutykiem nie przynosi pożądanych skutków, należy go zmienić na inny. Najlepiej to zrobić na tzw. "zakładkę" - stopniowo zmniejszając dawkę starego leku, zwiększać ilość nowego. Taka mieszanina pozwoli zapobiec ewentualnemu wytworzeniu odporności patogenu na nowy lek.

W przypadku pęknięcia błony bębenkowej nie należy podawać kropli do uszu z antybiotykiem. Grozi to utratą słuchu, równowagi a nawet śmiercią zwierzęcia.

Terapia antybiotykami powinna być wsparta zastosowaniem niesterydowych leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Królikom, u których występuje ataksja, zaleca się podawanie środków zapobiegających chorobie lokomocyjnej.

Rokowania

Duże znaczenie dla przebiegu choroby ma ogólna kondycja zwierzęcia oraz zasięg i czas trwania infekcji. Ważne jest także, już na początkowym etapie choroby, celne zdiagnozowanie czynnika patogennego, a w konsekwencji tego zastosowanie odpowiedniego leczenia.
Dyskusyjny w przypadku zapaleń ucha jest zabieg nacięcia kości jamy bębenkowej - tzw. drenaż mechaniczny. Wykonuje się go w sytuacji, kiedy długotrwałe leczenie antybiotykami nie przynosi pożądanych rezultatów, gdyż u królików występuje wiele niebezpiecznych dla ich życia powikłań pooperacyjnych.

Pamiętajmy, że zwierzę bardzo osłabione nie będzie miało energii na walkę o życie. W przypadku więc, kiedy nasz pupil odmawia spożywania pokarmów, należy zdecydować się na karmienie przymusowe oraz podskórna iniekcję płynów.
Może się zdarzyć, że infekcja, mimo iż wyleczona, pozostawi po sobie trwały ślad. Jeżeli nerwy słuchowe zostały uszkodzone, królikowi grozi permanentna głuchota i chroniczny kręcz.

data publikacji artykułu: 2010-06-01

Popularne teraz

Komentarze