Wrzód rogówki

Wrzód rogówki

Rogówka stanowi delikatną, przejrzystą, przednią część gałki ocznej. Zbudowana jest z kilku warstw (nabłonek przedni, istota właściwa, błona Descemeta, nabłonek tylny), których prawidłowe funkcjonowanie warunkuje dobre widzenie.

Kiedy dochodzi do przerwania ciągłości rogówki powstaje wrzód (wrzodziejące zapalenie rogówki). Zależnie od głębokości uszkodzenia możemy mówić o:

• erozji (nadżerce), kiedy ubytek dotyczy nabłonka przedniego;
• wrzodzie powierzchownym, kiedy uszkodzenie obejmuje cały nabłonek przedni i ewentualnie powierzchowną część istoty właściwej;
• wrzodzie głębokim, kiedy ubytek obejmuje więcej niż 1/3 grubości istoty właściwej;
• przepuklinie, czyli uszkodzeniu zrębu aż do poziomu błony Descemeta wraz z jej uwypukleniem.

Wśród najczęstszych przyczyn wywołujących owrzodzenia rogówki, można wymienić:

• uraz (tępy / penetrujący / perforujący);
• ciało obce;
• poparzenie chemiczne;
• choroby powiek, np. ectropium, entropium;
• nieprawidłowości wzrostu rzęs, np. dwurzędowość;
• nieprawidłowości w filmie łzowym (niedobór bądź nieprawidłowy skład łez);
• nadmierna ekspozycja rogówki, np. przy niedomykalności szpary powiekowej, przy wytrzeszczu u ras brachycefalicznych;
• zakażenia, np. koci herpeswirus;
• pierwotne choroby rogówki, np. zwyrodnienie nabłonka;
• choroby immunologiczne.

Wśród objawów, jakie wykazują zwierzęta z uszkodzeniem rogówki, wymienić należy przede wszystkim bardzo silny ból, manifestujący się przymykaniem szpary powiekowej, obfitym łzotokiem oraz pocieraniem chorego oka łapą. Takie objawy są dobrze widoczne w stanach ostrych, kiedy uszkodzenie spowodowane jest np. urazem na spacerze - wtedy właściciel nie ma wątpliwości, że coś dolega jego pupilowi i udaje się do lekarza bardzo szybko, przedstawiając okoliczności w jakich doszło do zachorowania, co ułatwia rozpoznanie. Sprawa ma się inaczej w przypadku problemu przewlekłego, np. nieprawidłowego wzrostu rzęs, które drażniąc powierzchnię rogówki, z biegiem czasu doprowadzają do jej owrzodzenia. W tego typu przypadkach czas od pojawienia się owrzodzenia do wizyty u lekarza jest wydłużony. Właścicielowi ciężko jest zauważyć jednoznaczne objawy, szczególnie jeżeli problem dotyczy obu oczu. Przykładowo u rasy brachycefalicznej jedynym zauważalnym dla opiekuna objawem może być nieznaczna zmiana charakteru wydzieliny ocznej z przejrzystej na mętną. Dla niewtajemniczonych, u tych ras, między innymi z powodu budowy czaszki, zawsze w mniejszym lub większym stopniu wystąpi wyciek z oczu. Higienę tej okolicy przeprowadza się poniekąd mechanicznie, w związku z tym, zauważenie subtelnych zmian wydłuża się w czasie. Do rzadkości należą przypadki właścicieli patrzących naprawdę głęboko w oczy swoich podopiecznych i zauważających np. nadmierne nastrzykanie naczyń twardówki. W związku z tym proces chorobowy może już być zaawansowany oraz może pozostawić po sobie trwałe ślady. Ponadto przyczyna jest zwykle trudniejsza do zdiagnozowania oraz wyeliminowania, niekiedy wymagany jest zabieg okulistyczny bądź leczenie farmakologiczne do końca życia zwierzaka.

W diagnostyce wrzodów rogówki najbardziej przydatnym narzędziem jest fluoresceina. Jest to hydrofilowy barwnik, który przy obecności wrzodu będzie penetrować do zrębu rogówki, pokazując nam zasięg oraz głębokość uszkodzenia. Z kolei badanie zwane testem Schirmera, pozwoli wykryć KCS (keratoconjunctivitis sicca, zespół suchego oka), będący jedną z przyczyn owrzodzeń. Oczywiście poza tymi specjalistycznymi testami lekarz przeprowadza pełne badanie okulistyczne, badanie kliniczne a niekiedy zleca dodatkowe badania, także ogólne.

Leczenie uszkodzeń rogówki w najprostszy sposób można podzielić na leczenie farmakologiczne (miejscowe i/lub ogólne) oraz chirurgiczne, połączone z hospitalizacją lub bez niej. Rodzaj leczenie oraz jego długość uzależniony jest od stopnia uszkodzenia rogówki, czasu trwania oraz przyczyny, która do tego stanu doprowadziła. Na przykład przy obecności ciała obcego, nawet bardzo powierzchowny i niewielki wrzód nie zagoi się dopóki nie usuniemy przyczyny, z kolei przy ectropium lub entropium, leczenie farmakologiczne zwykle przynosi skutek, lecz bez chirurgicznej korekcji nieprawidłowości powiek będzie to skutek krótkotrwały.

W większości przypadków przy prawidłowym rozpoznaniu przyczyny rokowanie jest dobre. Przy procesach przewlekłych, szczególnie trwających do końca życia pupila, jednym z warunków powodzenia terapii, jest współpraca pomiędzy zwierzakiem a właścicielem w zakresie leczenia miejscowego w warunkach domowych. Dla części z Państwa może się to wydać trudne, wręcz nierealne, szczególnie w przypadku kotów, jednak pamiętajmy że nagrody wszelkiej postaci czynią cuda i pewne zabiegi stopniowo da się na stałe wprowadzić do codzienności bez traumy dla każdej ze stron.